Toan tính của ông Trump trong chuyến công du châu Á

Toan tính của ông Trump trong chuyến công du châu Á

Chuyến công du châu Á tuần tới của Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ là phép thử cho tài năng đàm phán của ông tại khu vực đã bị tổn thương bởi các chính sách thương mại gay gắt. Thị trường tài chính cũng đang nín thở chờ đợi cuộc gặp then chốt giữa ông chủ Nhà Trắng và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Theo lịch trình, ông Trump dự kiến rời Washington vào tối ngày 24/10 (giờ Mỹ) trong chuyến công du 5 ngày tới Malaysia, Nhật Bản và Hàn Quốc. Đây là chuyến thăm đầu tiên của ông tới khu vực này và cũng là hành trình nước ngoài dài nhất kể từ khi nhậm chức vào tháng 1.

Vị lãnh đạo Nhà Trắng kỳ vọng sẽ đạt được các thỏa thuận về thương mại, khoáng sản thiết yếu và đình chiến thương mại khi đối mặt với thách thức khó khăn nhất: Cuộc gặp trực tiếp với Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào ngày 30/10.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình

Ông Trump cũng đang nỗ lực duy trì thành tựu đối ngoại nổi bật trong nhiệm kỳ thứ hai của mình – lệnh ngừng bắn mong manh mà ông đã giúp đạt được trong cuộc xung đột Israel-Gaza – trong bối cảnh cuộc chiến của Nga tại Ukraine vẫn tiếp diễn và cuộc chiến thương mại với Trung Quốc không có dấu hiệu hạ nhiệt.

Mỹ và Trung Quốc đối đầu về khoáng sản thiết yếu và công nghệ

Washington và Bắc Kinh đã liên tục tăng thuế đối với hàng xuất khẩu của nhau và đe dọa cắt đứt hoàn toàn thương mại các khoáng sản và công nghệ thiết yếu.

Chuyến đi đã được Nhà Trắng chính thức thông báo vào ngày 23/10. Tuy nhiên, nhiều chi tiết có thể thay đổi, trong đó có cả cuộc gặp giữa lãnh đạo hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Cả hai bên đều không kỳ vọng đột phá để khôi phục các điều kiện thương mại trước khi Trump nhậm chức nhiệm kỳ hai, theo nguồn tin thân cận với đàm phán. Thay vào đó, họ tập trung giải quyết bất đồng và tìm những cải thiện nhỏ.

Một thỏa thuận tạm thời có thể bao gồm việc giảm nhẹ thuế quan, giữ nguyên mức thuế hiện tại, hoặc Trung Quốc cam kết mua đậu nành và máy bay Boeing của Mỹ. Đáng lưu ý, Bắc Kinh đã không thực hiện những cam kết tương tự trong thỏa thuận năm 2020 với ông Trump.

Washington có thể cho phép xuất khẩu nhiều chip máy tính cao cấp đến Bắc Kinh, đổi lại phía Trung Quốc có thể nới lỏng kiểm soát đối với nam châm đất hiếm – vấn đề đã từng làm ông Trump tức giận. Hoặc, các cuộc đàm phán có thể không đạt được kết quả gì.

Vào ngày 22/10, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết cuộc nói chuyện Trump-Tập sẽ chỉ là một “cuộc gặp bên lề”, cho thấy không có gì chính thức. Tuy nhiên, ông Trump sau đó nói với các phóng viên rằng hai người sẽ có “một cuộc họp khá dài”, cho phép họ “giải quyết nhiều câu hỏi, nghi ngờ và tận dụng các lợi thế to lớn cùng nhau”.

Về phía Trung Quốc, họ vẫn chưa xác nhận việc lên kế hoạch gặp gỡ.

Ông Trump dự kiến thăm ba quốc gia, gặp gỡ các nhà lãnh đạo thế giới

Mira Rapp-Hooper, Chuyên gia từ Viện Brookings và cựu quan chức chính quyền Biden, cho rằng chính sách châu Á của Trump được định hình bởi áp lực mạnh về thương mại và chi tiêu quốc phòng.

“Câu hỏi cốt lõi trong chuyến đi này là: Mỹ đứng về phía ai và đấu tranh cho điều gì?”, bà nhận định.

Ông Trump sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh ASEAN bắt đầu vào ngày 26/10 tại Kuala Lumpur, Malaysia.

Tại đây, ông có thể chứng kiến việc ký kết thỏa thuận đình chiến giữa Thái Lan và Campuchia. Thỏa thuận này sẽ chính thức hóa một hiệp định đã chấm dứt cuộc giao tranh tồi tệ nhất trong nhiều năm giữa hai quốc gia vào tháng 7, mặc dù nó chưa phải là một thỏa thuận hòa bình toàn diện. Đáng chú ý, trong nhiệm kỳ thứ hai của mình, ông Trump đã tự định vị mình như một nhà kiến tạo hòa bình toàn cầu.

Tiếp đó, ông Trump sẽ đến Nhật Bản để gặp bà Takaichi Sanae, tân thủ tướng mới được bầu. Bà Takaichi dự kiến sẽ khẳng định kế hoạch của người tiền nhiệm trong việc tăng chi tiêu quân sự và thực hiện khoản đầu tư 550 tỷ USD theo chỉ đạo của ông Trump vào Mỹ.

Sau đó, tại Busan, Hàn Quốc, ông Trump dự kiến sẽ gặp ông Tập Cận Bình trước một hội nghị thương mại quốc tế. Theo lịch trình được Nhà Trắng công bố vào ngày 23/10, ông Trump dự kiến sẽ trở về Washington trước khi diễn đàn lãnh đạo Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC) bắt đầu.

Ông Trump đã đe dọa tăng thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc lên tổng cộng khoảng 155% từ ngày 1/11 nếu họ không thể đạt được thỏa thuận. Động thái này chắc chắn sẽ khiến Bắc Kinh phản ứng và chấm dứt thỏa thuận đình chiến thương mại.

Ngoài thương mại, hai nhà lãnh đạo dự kiến sẽ thảo luận về Đài Loan – một điểm nhạy cảm lâu dài trong quan hệ Mỹ-Trung, và Nga – một đồng minh của Trung Quốc hiện đang chịu các lệnh trừng phạt mở rộng của Mỹ vì cuộc chiến ở Ukraine.

“Mỹ không có ý định thảo luận các vấn đề khác” ngoài thương mại Trung Quốc, kiểm soát xuất khẩu và việc mua dầu của Nga, theo một quan chức Mỹ.

Có thỏa thuận hay không?

Chưa rõ liệu ông Trump có nối lại đàm phán với Thủ tướng Canada Mark Carney – người cũng đang công du châu Á – sau khi đột ngột cắt đứt đối thoại. Một quan chức cho biết hai người “có thể gặp nhau” vào ngày 29/10 tại bữa tối với các nhà lãnh đạo khác.

Ông Trump cũng đang nỗ lực hoàn tất các thỏa thuận thương mại với Malaysia và Ấn Độ, đồng thời củng cố một thỏa thuận đã được ký kết với Hàn Quốc.

Quan hệ Mỹ-Hàn đã căng thẳng vì Seoul lo ngại về yêu cầu đầu tư 350 tỷ USD vào các công ty Mỹ của ông Trump và chính sách trục xuất lao động nước ngoài.

Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung mong Trump thúc đẩy hòa bình với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un. Tuy nhiên, một quan chức Mỹ xác nhận vào ngày 24/10 rằng không có cuộc gặp Trump-Kim trong lịch trình.

Vũ Hạo (Theo Reuters)