Phi vụ kéo-xả cổ phiếu tinh vi gây thiệt hại 214 triệu USD

Phi vụ kéo-xả cổ phiếu tinh vi gây thiệt hại 214 triệu USD

Vụ lừa đảo tinh vi liên quan đến cổ phiếu của China Liberal Education Holdings trên sàn NASDAQ đã phơi bày một kịch bản “kéo-xả” (pump and dump) được dàn dựng trên quy mô quốc tế, gây thiệt hại nghiêm trọng cho nhiều đầu tư nhỏ lẻ.

Một doanh nghiệp Trung Quốc trên sàn Mỹ

China Liberal Education Holdings là một công ty cung cấp dịch vụ giáo dục có trụ sở tại Bắc Kinh, Trung Quốc. Doanh nghiệp này niêm yết trên sàn NASDAQ của Mỹ vào năm 2020.

Ban đầu, công ty ghi nhận doanh thu 5 triệu USD và lợi nhuận hoạt động 1.4 triệu USD vào năm 2020. Tuy nhiên, đến năm 2023, doanh thu giảm xuống 2.9 triệu USD và công ty báo lỗ gần 1 triệu USD sau khi Trung Quốc ban hành chính sách cấm dạy thêm.

Để bù đắp các khoản lỗ hoạt động, công ty đã phải phát hành cổ phiếu mới liên tục, khiến số lượng cổ phiếu đang lưu hành tăng gần 10 lần trong ba năm, giá của mỗi cổ phiếu cũng vì thế mà đi xuống.

Công ty đã nhiều lần gộp cổ phiếu (reverse stock splits) để duy trì giá trên mức 1 USD/cp theo quy định của sàn NASDAQ. Cuối tháng 1/2025, giá cổ phiếu đột ngột cắm đầu 98% chỉ trong một phiên. Đến tháng 4, China Liberal thông báo không thể công bố báo cáo tài chính. Không lâu sau đó, cổ phiếu của công ty bị hủy niêm yết trên NASDAQ.

Nguồn: Người viết tổng hợp

Kịch bản thao túng cổ phiếu tinh vi

Vụ việc trở nên bất thường vào cuối năm 2024 và đầu năm 2025, khi một nhóm nhà đầu tư quốc tế  thực hiện một kế hoạch thao túng bài bản để lừa đảo hàng trăm triệu USD.

Tích lũy cổ phiếu giá rẻ

Vào ngày 23/12/2024, China Liberal đã thực hiện một đợt phát hành riêng lẻ cho một số nhà đầu tư cá nhân, những người sau này được gọi là “đội kéo-xả” (pump and dump team) gồm 7 cá nhân sống ở Malaysia và Đài Loan. Nhóm này đã mua 160 triệu cổ phiếu mới với giá 0.13 USD/cp, tổng trị giá khoảng 21 triệu USD. Tổng số cổ phiếu đang lưu hành vì thế tăng lên 439 triệu cp. Cùng lúc đó, nhóm này còn nhận được các chứng quyền (warrants) để mua thêm 3.6 tỷ cổ phiếu mới với giá 0.04 USD/cp.

Gộp cổ phiếu và chuyển đổi chứng quyền miễn phí

Vào ngày 24/12/2024, China Liberal thực hiện gộp cổ phiếu theo tỷ lệ 1:15, số cổ phiếu đang lưu hành giảm từ 439 triệu xuống còn 29 triệu. Giá cổ phiếu đóng cửa ngày hôm đó là 2.7 USD, ứng với vốn hóa thị trường lên 79 triệu USD (chưa tính chứng quyền).

Đến ngày 31/12/2024, China Liberal đồng ý chuyển đổi 240 triệu (đã điều chỉnh từ con số 3.6 tỷ chứng quyền ban đầu) thành cổ phiếu phổ thông thông qua một quy trình “chuyển đổi không dùng tiền mặt” (cashless exercise). Điều này có nghĩa là đội kéo-xả đã nhận được số cổ phiếu này miễn phí trong khi giá thực hiện chứng quyền về lý thuyết là 0.6 USD/cp, ứng với tổng trị giá 144 triệu USD.

Sau đợt chuyển đổi chứng quyền này, số cổ phiếu đang lưu hành tăng vọt từ 29 triệu lên 269 triệu cp. Trong đó, khoảng 93% tổng số cổ phiếu thuộc sở hữu của đội kéo-xả, với chi phí chỉ 21 triệu USD.

Bưng bít thông tin và thao túng vốn hóa

Giá cổ phiếu của China Liberal Education đóng cửa ở mức 4.34 USD vào ngày 31/12/2024, đưa vốn hóa thị trường lên tới 1.2 tỷ USD. Tuy nhiên, Công ty đã không công bố bảng tổng hợp vốn hóa mới nhất sau gộp cổ phiếu và thực hiện chứng quyền. Các dịch vụ trực tuyến như Google Finance và Yahoo Finance không biết về sự tăng vọt gần 10 lần của số lượng cổ phiếu và vốn hóa thị trường thực tế của công ty, và các nhà đầu tư nhỏ lẻ cũng không hề hay biết.

Chiến dịch quảng bá và “lùa gà”

Từ tháng 9/2024, đội kéo-xả bắt đầu chạy quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook và Instagram. Những người nhấp vào quảng cáo được dẫn đến các “Room VIP” là các nhóm WhatsApp, nơi có những người giả danh chuyên gia tư vấn đầu tư thành công ở Mỹ.

Các “chuyên gia” này bịa ra câu chuyện mình thường thu phí rất cao khi tư vấn cổ phiếu, nhưng tạm thời sẽ cho nhà đầu tư “dùng thử” dịch vụ của mình trong vòng 3 tháng để tạo lòng tin, sau đó mới bắt đầu thu phí. Trong thực tế, nhóm “chuyên gia này đã không thu phí “Room VIP” của nhà đầu tư nào, nhưng những gì mà nhà đầu tư mất đi lớn hơn bất cứ khoản phí nào.

Sau khi tạo được lòng tin, các “chuyên gia” giới thiệu một “cơ hội đầu tư có một không hai”, đó chính là China Liberal Education. Thậm chí, nhóm kéo-xả này còn đưa ra một bản trình bày giả mạo về việc Stride Inc., một công ty giáo dục trực tuyến có thật tại Mỹ, đang lên kế hoạch mua lại China Liberal, dự kiến giá cổ phiếu sẽ tăng lên 22-28 USD/cp.

Nhóm lừa đảo còn sử dụng các chiến thuật tâm lý bằng cách yêu cầu các thành viên bán tất cả cổ phiếu khác và dồn toàn bộ tiền vào China Liberal, đồng thời yêu cầu cung cấp ảnh chụp màn hình tài khoản môi giới để xác nhận việc đặt mua cổ phiếu. Nhà đầu tư cũng bị yêu cầu đặt lệnh mua giới hạn (limit buy orders) ở mức giá thấp hơn một chút so với giá thị trường hiện tại, tạo ra một lượng lớn lệnh mua sẵn sàng hấp thụ khi nhóm thao túng bắt đầu xả hàng.

Nhóm lừa đảo yêu cầu nhà đầu tư trong nhóm chat Whatsapp đặt các lệnh giới hạn (limit order), chụp ảnh màn hình và gửi vào nhóm để xác nhận.

Xả hàng và sụp đổ

Sau khi đẩy giá cổ phiếu CLU lên gần 8 USD/cp, đội kéo-xả bắt đầu bán dần cổ phiếu của mình. Chỉ riêng vào ngày 22 và 23/01/2025, một số tài khoản đã bán được gần 31.5 triệu cổ phiếu với tổng trị giá khoảng 176.1 triệu USD. Cuối cùng, vào ngày 27/01/2025, China Liberal mới công bố bảng tổng hợp vốn hóa cập nhật, tiết lộ số lượng cổ phiếu đang lưu hành đã tăng vọt lên 269 triệu cp. Khi thông tin này được công bố rộng rãi trên các nền tảng như Google Finance và Yahoo Finance, giá cổ phiếu đã sụp đổ. Vào ngày 30/01, giá cổ phiếu giảm 98% từ 7.75 USD xuống chỉ còn 0.15 USD, đánh dấu sự kết thúc của phi vụ “kéo-xả”.

Hậu quả nặng nề

Đội kéo-xả đã thu về 214 triệu USD tiền mặt từ việc bán cổ phiếu, sau khi chỉ bỏ ra 21 triệu USD ban đầu để mua vào. Ngược lại, các nhà đầu tư nhỏ lẻ đã cháy túi. Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã kịp thời phong tỏa 214 triệu USD tiền bất chính này trong các tài khoản môi giới ở Mỹ và đã truy tố 7 cá nhân liên quan. Tuy nhiên, do những cá nhân này sống ở nước ngoài, khả năng bị bắt giữ là khá hạn chế.

Ngày 27/08 vừa qua, công ty luật Highful Law PPLC đã đại diện những người mua cổ phiếu China Liberal Education ra thông báo về việc tiến hành điều tra và thu thập chứng cứ về phi vụ kéo-xả này.

“Nhiều cá nhân chịu trách nhiệm cho kế hoạch kéo-xả này hiện đang bị Bộ Tư pháp Mỹ truy tố. Tuy nhiên, có bằng chứng cho thấy các lãnh đạo tại China Liberal có thể đã biết, tham gia, hoặc thiếu trách nhiệm nghiêm trọng trong kế hoạch gian lận này. Nếu đúng như vậy, các nhà đầu tư có thể có cơ sở để đòi bồi thường trực tiếp từ công ty và các lãnh đạo của công ty”.

Các thủ đoạn thao túng và kéo-xả không phải là quá mới mẻ nhưng những vụ việc như China Liberal Education cho thấy nhà đầu tư cần luôn luôn cảnh giác và không ngừng nâng cao hiểu biết để bảo vệ bản thân khỏi những kẻ lừa đảo tinh vi.

Đức Quyền