Ông Trump mở đường cho thuế quan mới với Trung Quốc

Ông Trump mở đường cho thuế quan mới với Trung Quốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã kích hoạt thêm một đợt bất ổn thương mại toàn cầu mới trong ngày 24/10 khi chính quyền của ông mở đường cho khả năng áp thuế quan mới với Trung Quốc, đồng thời tiếp tục chỉ trích Canada sau khi đột ngột cắt đứt đàm phán với quốc gia láng giềng phía bắc.

Hình ảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại hội nghị thượng đỉnh năm 2019

Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã khởi động cuộc điều tra có thể dẫn đến việc áp thêm thuế quan đối với hàng nhập khẩu Trung Quốc. Thông báo này được đưa ra đúng lúc ông Trump chuẩn bị lên đường tham gia các cuộc đàm phán quan trọng tại châu Á, trong đó có cuộc gặp thượng đỉnh với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

USTR cho biết sẽ xem xét “liệu Trung Quốc có thực hiện đầy đủ các cam kết của mình hay không… và hành động nào, nếu có, nên được thực hiện để đáp lại”. Phía Trung Quốc nhanh chóng phản ứng, với Phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington tuyên bố phản đối “những cáo buộc sai trái” từ phía Mỹ.

Cuộc điều tra này mở ra khả năng ông Trump có thể áp đặt thuế quan mới lên hàng hóa Trung Quốc ngay cả khi Tòa án Tối cao bác bỏ các mức thuế ông đã áp đặt năm nay dựa trên quyền hạn khẩn cấp. Động thái này có nguy cơ làm leo thang căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới trước thềm hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Trung dự kiến diễn ra vào ngày 30/10/2025.

Một quan chức Mỹ cho biết trong cuộc gặp với ông Tập, ông Trump dự định tập trung vào thương mại và mối quan hệ kinh tế song phương, nhưng “đã sẵn sàng” đối phó với các vấn đề khác nếu cần.

Chuyến công du châu Á giữa căng thẳng thương mại

Ông Trump dự kiến đến Malaysia vào cuối tuần này để đàm phán với các đồng minh của Washington tại khu vực Thái Bình Dương, trước khi di chuyển đến Nhật Bản vào ngày 27/10 và Hàn Quốc vào cuối tuần.

Một quan chức Mỹ tiết lộ rằng Tổng thống Trump sẽ ký kết “các thỏa thuận thương mại cứng rắn và hướng tới tương lai” trong chuyến đi này, cùng với các thỏa thuận khoáng sản chiến lược. Một quan chức khác bổ sung Mỹ “rất mong muốn” hoàn tất thỏa thuận với Hàn Quốc.

Chuyến công du này diễn ra trong bối cảnh đầy bất ổn, ngay sau khi Trump quyết định ngừng đàm phán với Canada – đối tác thương mại quan trọng của Mỹ – chỉ vì một quảng cáo truyền hình khiến ông cảm thấy không hài lòng.

Ông Trump tiếp tục tăng cường chỉ trích Canada trong ngày 24/10, cáo buộc nước này “lừa dối trong thời gian dài” về thuế quan và tuyên bố: “Bây giờ họ, và các quốc gia khác, không thể lợi dụng nước Mỹ nữa”.

Động thái đột ngột của ông Trump đối với Canada diễn ra sau khi Thủ tướng Canada Mark Carney đã nỗ lực ổn định quan hệ với Nhà Trắng

Edward Alden, Chuyên gia cấp cao tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, bày tỏ lo ngại về cách tiếp cận bất thường trong chính sách thương mại: “Chúng ta đang đối mặt với vấn đề chính sách thương mại được điều hành bởi một người không có ràng buộc. Ông ấy khó chịu và nói: ‘Tôi tức giận, chúng ta không nói chuyện nữa’. Các quốc gia không nên cư xử với nhau như các cặp đôi giận dữ”.

Thủ tướng Canada Mark Carney chia sẻ với các phóng viên tại Ottawa rằng: “Chúng tôi không thể kiểm soát chính sách thương mại của Mỹ; chúng tôi nhận thức rằng chính sách đó đã thay đổi cơ bản”. Ông nhấn mạnh các quan chức Canada đã sẵn sàng tiếp tục đàm phán “khi người Mỹ sẵn sàng”, đồng thời cho biết Ottawa sẽ tập trung vào “các quan hệ đối tác và cơ hội với các cường quốc kinh tế châu Á”.

Một quan chức cấp cao Mỹ cho biết ông Trump và ông Carney dự kiến sẽ tham dự cùng một bữa tối vào tối ngày 29/10 tại Hàn Quốc và “có khả năng sẽ gặp nhau”. Tuy nhiên, Kevin Hassett, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Nhà Trắng, vẫn khẳng định Canada “rất khó đàm phán” và ông Trump đã mất kiên nhẫn với tiến trình hiện tại.

Quyết định tạm dừng đàm phán với Canada được đưa ra với lý do một quảng cáo phát sóng tại Mỹ đã sử dụng giọng nói của cựu tổng thống Đảng Cộng hòa Ronald Reagan “nói tiêu cực về thuế quan”.

Quỹ Tổng thống Ronald Reagan chính thức phản đối quảng cáo của tỉnh Ontario, cho rằng nội dung này “xuyên tạc” phát biểu của cựu Tổng thống Reagan và cáo buộc phía Ontario đã không xin phép trước khi sử dụng. Tổ chức này đang xem xét khả năng kiện tụng pháp lý.

Đáp lại, Thủ hiến Ontario Doug Ford thông báo sẽ rút quảng cáo vào ngày 27/10. Ông tuyên bố chiến dịch đã thành công khi “tạo ra cuộc đối thoại” và “tiếp cận được giới chức cấp cao Mỹ”. Mặc dù vậy, quảng cáo này vẫn tiếp tục phát sóng trong cuối tuần, bao gồm cả trong các trận khai mạc World Series giữa Toronto Blue Jays và Los Angeles Dodgers.

Trong khi đó, ông Trump không ngừng ca ngợi chính sách thuế quan của mình và cho rằng đây là lý do giúp thị trường chứng khoán tăng hơn 15% từ đầu năm. “THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN MẠNH HƠN BAO GIỜ HẾT NHỜ THUẾ QUAN!”, ông viết trên mạng xã hội Truth Social trong ngày 24/10.

Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng cổ phiếu Mỹ chỉ phục hồi sau đợt sụt giảm mạnh vào tháng 4 nhờ việc ông Trump đã kiềm chế các kế hoạch thuế quan quyết liệt nhất của mình. Lạm phát của Mỹ cũng đã tăng sau khi áp dụng thuế quan, đạt 3% vào tháng 9 – mức cao nhất kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, mặc dù mức tăng ít hơn so với lo ngại của một số nhà kinh tế.

Hiện ông Trump đã áp thuế quan 35% đối với hàng hóa Canada không thuộc thỏa thuận thương mại tự do giữa Mỹ, Mexico và Canada. Ông cũng áp thuế lên tới 50% đối với thép và nhôm, cùng với thuế chống bán phá giá và thuế quan đối với gỗ mềm.

Vũ Hạo (Theo FT)