NHTW Nhật Bản tăng lãi suất lên đỉnh 30 năm

NHTW Nhật Bản tăng lãi suất lên đỉnh 30 năm

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) vừa tăng lãi suất chính sách lên mức cao nhất trong ba thập kỷ, tiếp tục hành trình bình thường hóa chính sách tiền tệ khi lạm phát vẫn duy trì trên mục tiêu trong gần 4 năm qua.

Kazuo Ueda, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ), trong cuộc họp ủy ban về các vấn đề tài chính tại hạ viện quốc hội ở Tokyo, Nhật Bản, vào ngày 21/11/2025.

Trong ngày 19/12, BOJ đã nâng lãi suất chuẩn 25 điểm cơ bản lên 0.75% – mức cao nhất kể từ 1995, đúng như dự báo của các chuyên gia kinh tế được Reuters thăm dò ý kiến.

Đây là bước tiếp theo trong quá trình bình thường hóa chính sách mà Nhật Bản khởi động năm ngoái, chính thức từ bỏ chế độ lãi suất âm đã tồn tại từ 2016. Kể từ đó, BOJ kiên định với lập trường tăng lãi suất từ từ, với mục tiêu tạo ra “chu kỳ tích cực” giữa tăng lương và giá cả.

Lạm phát vượt mục tiêu 44 tháng liên tiếp

Lạm phát Nhật Bản đã vượt mục tiêu 2% của BOJ trong suốt 44 tháng liên tiếp. Dữ liệu công bố sáng cùng ngày cho thấy giá tiêu dùng tăng 2.9% trong tháng 11, tiếp tục gây áp lực lên tiền lương thực. Theo số liệu của Bộ Lao động, tiền lương thực của Nhật Bản đã suy giảm 10 tháng liên tiếp.

Tuy nhiên, việc tăng lãi suất có nguy cơ làm trầm trọng thêm tình trạng suy thoái kinh tế Nhật Bản. Số liệu GDP sửa đổi quý 3 cho thấy nền kinh tế thu hẹp mạnh hơn ước tính ban đầu, giảm 0.6% theo quý và 2.3% theo năm.

Động thái tăng lãi suất diễn ra đúng lúc lợi suất trái phiếu Chính phủ Nhật Bản chạm mức cao nhiều thập kỷ, làm dấy lên lo ngại về chi phí vay tăng cao và căng thẳng tài khóa gia tăng. Với tỷ lệ nợ công trên GDP gần 230% – cao nhất thế giới theo IMF, Nhật Bản đang đối mặt với áp lực ngân sách nghiêm trọng.

Đồng Yên cũng tiếp tục chịu áp lực, dao động quanh mức 154-157 so với USD kể từ tháng 11, đã mất giá hơn 2.5% từ khi Thủ tướng Sanae Takaichi – người ủng hộ chính sách tiền tệ nới lỏng – nhậm chức vào tháng 10.

Theo Shigeto Nagai, Chuyên gia kinh tế Nhật Bản tại Oxford Economics, BOJ có thể tiếp tục tăng lãi suất vào giữa 2026, đưa về mức “trung lập” 1% – mức cân bằng giữa kiểm soát lạm phát và tăng trưởng kinh tế mà không làm quá nóng hay làm chậm nền kinh tế.

Thống đốc BOJ Kazuo Ueda từng cho biết khó ước tính chính xác mức lãi suất cuối cùng, với ngân hàng trung ương dự kiến nó sẽ nằm trong khoảng 1-2.5%.

Điều đáng chú ý là Thủ tướng Takaichi, vốn từng kiên quyết phản đối việc tăng lãi suất trong chiến dịch tranh cử lãnh đạo, giờ đã có thái độ mềm mỏng hơn. Ông Nagai phân tích rằng bà Takaichi có thể chấp nhận đợt tăng lãi suất này do đồng Yên yếu và “việc giải quyết khủng hoảng chi phí sinh hoạt đã trở thành ưu tiên chính sách cấp bách”.

Để hỗ trợ nền kinh tế và người tiêu dùng chịu tác động lạm phát, nội các Nhật Bản đã phê duyệt gói kích thích 21.3 ngàn tỷ Yên (135.5 tỷ USD) vào tháng 11.

Quyết định tăng lãi suất lần này phản ánh sự cân bằng khó khăn mà BOJ đang phải đối mặt: Kiểm soát lạm phát dai dẳng trong bối cảnh nền kinh tế đang suy yếu và áp lực tài khóa gia tăng.

Vũ Hạo