Khoản chi tiêu AI khổng lồ: Canh bạc mờ mịt của các “đại gia” công nghệ

Khoản chi tiêu AI khổng lồ: Canh bạc mờ mịt của các “đại gia” công nghệ

Kết quả kinh doanh ấn tượng của Alphabet, Microsoft và Meta chưa hẳn đến từ tính hữu dụng của công nghệ này.

Nhà sáng lập kiêm CEO Meta, ông Mark Zuckerberg (trái), và CEO Microsoft, ông Satya Nadella. Kết quả kinh doanh xuất sắc của các công ty này đã thúc đẩy đà tăng của nhóm cổ phiếu công nghệ. Ảnh: Jeff Chiu/AP

Các gã khổng lồ công nghệ đang dẫn đầu cuộc đua AI tạo sinh đều sở hữu nền tảng tài chính vô cùng vững chắc. Tuy nhiên, dù kết quả kinh doanh gần nhất có vẻ ấn tượng, rất ít trong số đó đến trực tiếp từ AI tạo sinh. Hiện vẫn chưa rõ làm thế nào họ có thể hợp lý hóa mức tăng chi tiêu vốn khổng lồ để xây dựng và triển khai công nghệ này.

Sau Alphabet, thông điệp này một lần nữa được khẳng định vào ngày 31/07, khi kết quả kinh doanh xuất sắc từ Microsoft và Meta đã trở thành bệ đỡ cho đà tăng của nhóm cổ phiếu công nghệ.

Tại Meta, AI rõ ràng đang tạo ra tác động tích cực, giúp cải thiện hiệu quả quảng cáo và cá nhân hóa nội dung. Tuy nhiên, thành quả này đến từ các khoản đầu tư trước đó vào một dạng AI khác, không phải AI tạo sinh (Gen AI). Trong buổi làm việc với Phố Wall, CEO Mark Zuckerberg đã nêu rõ tầm nhìn của ông hướng đến một tương lai xa hơn: Meta không kỳ vọng AI tạo sinh sẽ đóng góp đáng kể vào doanh thu trong ít nhất vài năm tới.

Điều này biến kế hoạch chi khoảng 100 tỷ USD cho cơ sở vật chất và thiết bị mới đến năm 2026, tương đương gần 50% tổng doanh thu dự kiến của cả năm, thành một canh bạc đầy rủi ro.

Hoạt động chi tiêu mạnh tay cho AI của Microsoft dường như có cơ sở vững chắc hơn. Khoản chi tiêu vốn (capex) dự kiến 30 tỷ USD trong quý hiện tại thậm chí còn lớn hơn toàn bộ số tiền công ty đã chi trong cả năm 2023. Lượng đơn đặt hàng chưa thực hiện đang tăng nhanh, và tình trạng khan hiếm trung tâm dữ liệu đồng nghĩa với việc phần lớn công suất mới này đều đã được đăng ký trước.

Tuy nhiên, điểm nhấn chính trong báo cáo kinh doanh gần nhất của họ – mức tăng trưởng 34% của nền tảng đám mây Azure – lại chủ yếu đến từ các yếu tố khác, chẳng hạn như xu hướng dịch chuyển chung của doanh nghiệp lên đám mây, thay vì từ AI tạo sinh. Mặc dù nhiều khách hàng đang thử nghiệm loại hình AI mới này, rất ít doanh nghiệp đã triển khai nó trên quy mô lớn.

Việc các công ty công nghệ lớn nhất vẫn tiếp tục đầu tư mạnh mẽ vào AI tạo sinh xuất phát từ hai niềm tin cốt lõi. Thứ nhất, họ tin rằng công nghệ này sắp đạt đến một ngưỡng thực sự hữu ích. Mặc dù chưa có câu trả lời đầy đủ về cách ứng dụng cuối cùng, họ tin rằng mình đang ở vị thế tốt nhất để tìm ra lời giải.

Ông Zuckerberg mô tả đây là sự ra đời của siêu trí tuệ, lặp lại một niềm tin gần như mang màu sắc tôn giáo tại một số nơi ở Thung lũng Silicon: AI sắp tăng tốc vượt qua một ngưỡng giới hạn quan trọng và bỏ xa nhân loại.

Hiện chưa có thước đo khách quan nào để so sánh trí tuệ tổng thể giữa máy móc và con người. Tuy nhiên, dù có nguy cơ bị cho là cường điệu hóa, những bình luận của ông Zuckerberg đã cho thấy một niềm tin lớn hơn rằng công nghệ đang tiến tới một cấp độ hữu dụng mới. Trong tuần này, ông viết về nỗ lực xây dựng một “siêu trí tuệ cá nhân” cho mọi người dùng Meta, giúp họ “đạt được mục tiêu của mình”. Điều này ngụ ý rằng: Meta đang bước vào cuộc đua tạo ra các trợ lý AI cá nhân hóa và đa năng để vận hành cuộc sống người dùng, cạnh tranh trực tiếp với những đối thủ như Google và OpenAI.

Sự mơ hồ này đặt ra nhiều câu hỏi về hình thức của các dịch vụ cũng như cách chúng sẽ được thương mại hóa. Thông điệp chung từ các gã khổng lồ công nghệ là điều này chưa phải là vấn đề cấp bách: họ có lượng người dùng khổng lồ, họ đang xây dựng hạ tầng, và cuối cùng họ sẽ tìm ra giải pháp. Tuy nhiên, tốc độ hành động sẽ là yếu tố then chốt. Các công ty như OpenAI đang phổ biến công nghệ này một cách rộng rãi, tạo điều kiện cho một thế hệ startup công nghệ mới với những ý tưởng riêng về các dịch vụ AI đột phá.

Niềm tin thứ hai là chỉ những công ty công nghệ lớn nhất mới đủ tiềm lực tài chính để xây dựng và cung cấp AI tạo sinh. Ở giai đoạn hiện tại, không ai trong số họ muốn mạo hiểm tụt lại phía sau vì thiếu đầu tư.

Hiện tại, họ vẫn có thể chống đỡ được áp lực tài chính. Chi tiêu vốn của Microsoft đã tăng 130% trong hai năm qua, lên mức 66.5 tỷ USD. Dù vậy, dòng tiền tự do của công ty vẫn tăng 20%, và họ không cần phải tạm dừng việc chi trả khoảng 40 tỷ USD mỗi năm cho cổ tức và mua lại cổ phiếu quỹ.

Với dự báo năm 2026 sẽ tiếp tục là một năm đầu tư lớn, các khoản chi tiêu này sẽ bắt đầu gây áp lực nặng nề hơn lên lợi nhuận. Giới phân tích Phố Wall đã dự báo về sự chững lại trong tăng trưởng lợi nhuận của nhóm Big Tech. Chi phí khấu hao ngày càng tăng sẽ cộng thêm gánh nặng: Meta và Microsoft đã cảnh báo rằng làn sóng đầu tư mới nhất của họ tập trung nhiều vào các thiết bị như máy chủ – những tài sản có vòng đời ngắn và tác động nhanh hơn đến báo cáo kết quả kinh doanh.

“Cú sốc DeepSeek” trong năm nay là một lời cảnh báo rằng các mô hình AI nhỏ hơn, chi phí thấp hơn và được phổ biến rộng rãi có thể tạo ra sự cạnh tranh đáng gờm. Tuần này, nhóm Big Tech có thể đang nhận được sự tung hô của Phố Wall, nhưng áp lực phải chứng minh hiệu quả từ các khoản chi khổng lồ cho AI tạo sinh sẽ ngày một lớn hơn.

Quốc An (Theo FT)