Hiệu quả thu giữ carbon thấp hơn nhiều so với kỳ vọng

Hiệu quả thu giữ carbon thấp hơn nhiều so với kỳ vọng

Nghiên cứu mới chỉ ra rằng lượng CO₂ được lưu trữ dưới lòng đất có nguy cơ thoát ngược trở lại bầu khí quyển.

Theo các nhà khoa học, lượng khí carbon dioxide (CO₂) có thể được lưu trữ an toàn dưới lòng đất thấp hơn đáng kể so với các ước tính trước đây. Phát hiện này cho thấy những rủi ro khi phụ thuộc vào một công nghệ chưa được triển khai ở quy mô cần thiết để đạt được các mục tiêu khí hậu toàn cầu.

Trong một nghiên cứu được đăng trên tạp chí khoa học Nature vào ngày 10/09, các nhà nghiên cứu từ Đại học Hoàng gia London và các cộng sự cho biết lượng khí nhà kính này có nguy cơ rò rỉ trở lại khí quyển sau khi được bơm xuống lòng đất.

Họ nhận thấy các rủi ro về động đất, sự cố kỹ thuật hoặc tranh chấp lãnh thổ khiến lượng khí có thể lưu trữ an toàn chỉ ở mức dưới 1,500 gigatonne (GT). Con số này thấp hơn rất nhiều so với các ước tính trước đây lên tới 40,000 GT.

Theo kịch bản trung vị do Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC) – cơ quan khoa học khí hậu hàng đầu thế giới – phân tích, để giới hạn mức tăng nhiệt toàn cầu ở 1.5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp như đã nêu trong Hiệp định Paris 2015, thế giới cần phải cô lập 8.7 GT CO₂ mỗi năm.

Tùy thuộc vào tốc độ triển khai công nghệ, tổng lượng lưu trữ cần thiết cuối cùng sẽ vượt xa giới hạn an toàn mà các nhà khoa học đã xác định.

Ông Joeri Rogelj, một trong các tác giả của nghiên cứu, Giám đốc Nghiên cứu tại Viện Grantham thuộc Đại học Hoàng gia London và là một trong những tác giả chính của báo cáo đặc biệt từ IPCC về mức nóng lên 1.5°C, cho biết: “Lưu trữ carbon nên được xem là một nguồn tài nguyên khan hiếm thay vì là một giải pháp không giới hạn để đưa khí hậu của chúng ta trở lại mức an toàn”.

Theo ông, các nhà hoạch định chính sách nên lên kế hoạch sử dụng kho lưu trữ carbon để hạn chế tác động của hiện tượng nóng lên toàn cầu, thay vì để nguồn lực này “bị lãng phí vào việc bù đắp cho lượng khí thải CO₂ hiện tại và có thể tránh được” từ việc sản xuất điện bằng nhiên liệu hóa thạch hoặc sử dụng các động cơ đốt trong đã lỗi thời.

Các kế hoạch khí hậu quốc gia của nhiều nước, bao gồm Anh và Mỹ, nhằm đạt mức phát thải “ròng bằng không” trong vòng 25 năm tới đều phụ thuộc ở những mức độ khác nhau vào việc loại bỏ CO₂ khỏi khí quyển và lưu trữ dưới lòng đất.

Các chiến lược này cũng bao gồm các quy trình tự nhiên như trồng lại rừng hoặc cải tạo đất, nhưng những giải pháp này lưu trữ CO₂ với độ bền vững thấp hơn.

Những tập đoàn lớn gây ô nhiễm như Microsoft và Amazon nằm trong số công ty đã đầu tư vào những dự án loại bỏ carbon dựa trên công nghệ. Các dự án này hút CO₂ từ không khí, hoặc thu giữ khí thải từ quá trình đốt sinh khối hay nhiên liệu hóa thạch để sản xuất năng lượng, cũng như từ các quy trình công nghiệp.

Do các dự án này thường yêu cầu lưu trữ CO₂ dưới lòng đất sau khi thu giữ, tiềm năng mở rộng quy mô của ngành đang bị hạn chế bởi các vấn đề về chi phí, kỹ thuật, sự khan hiếm các khu vực địa chất ổn định, và những hệ lụy khó lường như ô nhiễm nước ngầm do axit carbonic.

Ông Tom Kettlety, một nhà nghiên cứu tại Đại học Oxford, cho biết các công ty uy tín trong ngành đã nhận thức rõ và minh bạch về những hạn chế này. Ông cho rằng kết quả nghiên cứu trên tạp chí Nature “vẫn ủng hộ, ngay cả với những giả định bi quan nhất, rằng vẫn còn đủ tài nguyên lưu trữ cho nhiều thập kỷ tới để đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng không”.

Sau khi được loại bỏ khỏi khí quyển, CO₂ thường được lưu trữ dưới lòng đất trong các mỏ dầu khí đã cạn kiệt hoặc trong các cấu trúc đá tự nhiên. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng Nga, Mỹ, Trung Quốc, Brazil, Ả Rập Saudi và Úc đều sở hữu những khu vực rộng lớn có tiềm năng lưu trữ an toàn.

Để giảm thiểu nguy cơ rò rỉ, nghiên cứu khuyến nghị bơm CO₂ xuống độ sâu từ 1km đến 2.5km dưới lòng đất, hoặc ở độ sâu đại dương không quá 300 mét. Các địa điểm này cần phải nằm trong những khu vực có hoạt động địa chấn yếu, cách xa các hồ chứa nước, khu bảo tồn môi trường hoặc các vùng lãnh thổ đang có tranh chấp.

Theo một báo cáo do Trường Doanh nghiệp và Môi trường Smith thuộc Đại học Oxford thực hiện, công nghệ này vẫn còn ở giai đoạn sơ khai, với chỉ khoảng 600,000 tấn CO₂ được lưu trữ dưới lòng đất mỗi năm.

Ông Ben Caldecott, Giám đốc Nhóm Tài chính Bền vững Oxford, cho rằng các ước tính của tạp chí Nature về khả năng lưu trữ vẫn còn quá lạc quan vì chưa tính đến các ràng buộc về kinh tế. “Chỉ một phần nhỏ trong con số ước tính đó sẽ khả thi ở mức giá mà xã hội sẵn sàng chi trả”.

Quốc An (Theo FT)