Giá 1 ounce bạc vượt 1 thùng dầu: Sự chuyển giao giữa hai kỷ nguyên kinh tế

Giá 1 ounce bạc vượt 1 thùng dầu: Sự chuyển giao giữa hai kỷ nguyên kinh tế

Sự kiện giá 1 ounce bạc vọt lên trên 1 thùng dầu thô vào tháng 12/2025 là hồi chuông báo hiệu sự thoái trào của kỷ nguyên năng lượng hóa thạch và sự trỗi dậy của một trật tự kinh tế mới, xanh hơn, hiện đại hơn, và sử dụng nhiều kim loại đặc biệt hơn.

Trong suốt thế kỷ 20, dầu mỏ được mệnh danh là “Vàng đen”, là thước đo quyền lực địa chính trị và sức khỏe kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên khi năm 2025 khép lại, một thực tế mới đã được xác lập. Trong khi giá dầu thô WTI chật vật quanh ngưỡng 60-65 USD/thùng do tình trạng dư cung kinh niên, thì giá bạc đã thực hiện cú bứt phá ngoạn mục lên đỉnh lịch sử 80 USD/ounce.

So sánh giá bạc với giá dầu nghe có vẻ rất tùy tiện vì cả hai không có một mẫu số chung nào. Tại sao lại so 1 ounce nhỏ bé (31.1 gram) với 1 thùng to lớn (159 lít)? Nếu tính giá bạc theo lượng, kilogram, và tính giá dầu theo gallon hay lít, thì các con số sẽ nhảy múa theo một cách hoàn toàn khác.

Tuy nhiên, nếu gạt bỏ sự khác biệt về đơn vị, chúng ta sẽ thấy một sự thay đổi căn bản về giá trị tương đối giữa hai loại tài sản quan trọng bậc nhất hành tinh: Nhu cầu và giá bạc đang tăng nhanh hơn nhiều so với dầu.

Bạc đang thoát khỏi cái bóng của một nguyên liệu công nghiệp thông thường để vươn lên trở thành tài sản chiến lược của kỷ nguyên công nghệ xanh và công cụ lưu trữ giá trị, trong khi dầu mỏ đang dần mất đi vị thế độc tôn trong bảng cân đối năng lượng toàn cầu.

“Bạc rất cần cho nhiều quy trình công nghiệp”

Nếu dầu mỏ là động cơ của nền kinh tế cũ, thì bạc là hệ thần kinh của nền kinh tế mới.

Bạc sở hữu tính dẫn điện và dẫn nhiệt cao nhất trong tất cả các kim loại trên bảng tuần hoàn, khiến nó trở thành vật liệu không thể thay thế trong các công nghệ định hình tương lai: từ những chiếc smartphone thông dụng, hạ tầng mạng 5G và 6G, xe điện (EV), đến vi mạch của các trung tâm dữ liệu AI và đặc biệt là năng lượng mặt trời.

Giá trị bạc trong mỗi sản phẩm không quá lớn, nhưng do số lượng sản xuất lên tới hàng chục triệu chiếc nên mức tổng tiêu thụ là rất cao.

Theo số liệu từ Silver Institute, ngành năng lượng mặt trời (Photovoltaics – PV) đã trở thành một “hố đen” hút bạc, chiếm tới 29% tổng nhu cầu công nghiệp vào năm 2024. Các cam kết Net-Zero của Mỹ, Liên minh Châu Âu và Trung Quốc đã biến nhu cầu bạc trở thành một xu hướng bắt buộc, không phụ thuộc vào giá cả.

Ngành xe điện, một cấu phần khác của xu hướng chuyển đổi xanh ngày nay, cũng sử dụng nhiều bạc hơn so với xe dùng xăng dầu truyền thống.

Một chiếc xe điện có giá 50,000 USD sử dụng khoảng 1 ounce bạc. Khi giá bạc tăng từ 30 lên 80 hay 100 USD/ounce, giá thành của chiếc xe thay đổi không đáng kể. Các tập đoàn sản xuất xe điện như Tesla hay BYD vẫn sẽ mua bạc cho sản xuất dù giá có tăng đến đâu.

Tương tự, một chiếc smartphone có giá 1,000 USD chỉ cần một lượng bạc trị giá 1 – 2 USD, nên điều mà Apple hay Samsung quan tâm nhất không phải là giá bạc, mà là làm sao để đảm bảo được nguồn cung nguyên liệu cho sản xuất. Nếu thiếu bạc dẫn tới dây chuyền bị đình trệ, doanh thu bị giảm sút và thỏa thuận với đối tác bị vi phạm, thiệt hại sẽ lớn hơn nhiều giá trị bạc dùng trong sản phẩm.

Ngày 26/12/2025, sau khi giá bạc tiến sát mốc 80 USD/ounce và tình trạng khan hiếm lan rộng, tỷ phú Elon Musk, CEO của hãng xe điện Tesla và công ty hàng không vũ trụ SpaceX, đã phải thốt lên: “Không ổn rồi. Bạc rất cần cho nhiều quy trình công nghiệp”.

Chính lực mua bất chấp từ các tập đoàn công nghiệp không nhạy cảm về giá này là động lực chính cho giá bạc hiện nay, hễ giá giảm là có một lực mua lớn nhảy vào đẩy giá lên.

Trong bối cảnh giá bạc tăng phi mã, liệu nguồn cung bạc có nhanh chóng tăng lên để đáp ứng nhu cầu như lý thuyết kinh tế dự báo không? Nguồn cung chính là điểm khác biệt căn bản giữa bạc và dầu.

Nguồn cung dầu mỏ tương đối linh hoạt do OPEC+ có thể vặn van dầu để điều tiết giá cả. Mỗi lần giá dầu xuống thấp, thế giới lại thấy các lãnh đạo OPEC+ ngồi họp với nhau để bàn việc cắt giảm sản lượng, và ngược lại khi giá dầu tăng.

Trong khi đó, nguồn cung bạc cực kỳ cứng nhắc. Khoảng 72% lượng bạc toàn cầu được khai thác như một sản phẩm phụ của các mỏ đồng, chì và kẽm. Do vậy, sản lượng bạc chủ yếu phụ thuộc vào lợi nhuận từ việc khai thác các kim loại khác. Ngay cả khi giá bạc tăng gấp đôi, các doanh nghiệp cũng chưa chắc sẽ tăng cường khai thác vì nguy cơ thừa mứa các kim loại cơ bản chính trong mỏ.

Từ năm 2010 đến 2022, nhu cầu bạc tăng 20%, trong khi nguồn cung giảm 4%.

Thị trường bạc đã rơi vào tình trạng cung không đủ cầu trong 5 năm liên tiếp, từ 2021 đến 2025. Các kho dự trữ trên mặt đất đang cạn kiệt nhanh chóng, đẩy thị trường vào tình trạng khan hiếm vật chất thực sự.

Hầm trú ẩn trước cơn lũ tiền giấy

Bạc cùng với vàng từng được dùng làm tiền tệ. Từ đế chế La Mã hàng nghìn năm trước đến nước Mỹ của thế kỷ 20 đều phát hành các đồng tiền xu được đúc bằng bạc.

Ngày nay, tiền giấy đã thống trị hoàn toàn trong vai trò phương tiện trao đổi, nhưng bạc và vàng vẫn được ưa chuộng làm vật lưu trữ giá trị. Đặc biệt trong bối cảnh nợ công của các quốc gia tăng phi mã, tiền pháp định mất giá, niềm tin của công chúng lung lay, các tài sản thực chất như vàng và bạc lại càng được săn lùng.

Dầu mỏ cũng là một loại tài sản thực quan trọng, nhưng có nhược điểm là khó vận chuyển và bảo quản, nên không có chức năng đầu tư và tiết kiệm phổ biến như bạc.

Năm 2026 được dự báo là một năm thử thách cam go đối với đồng USD khi Bộ Tài chính Mỹ phải phát hành lượng lớn trái phiếu để thanh toán cho hơn 9,000 tỷ USD trái phiếu đạo hạn, đồng thời bù đắp bội chi ngân sách 1,800 tỷ USD. Cục Dự trữ Liên bang (Fed) sẽ chịu áp lực nới lỏng chính sách hoặc trực tiếp bơm tiền vào thị trường trái phiếu, dẫn đến nguy cơ lạm phát và suy giảm sức mua.

Khi chính các ngân hàng trung ương – những người trực tiếp gia tăng cung tiền – cũng đang đẩy mạnh tích trữ kim loại quý, dòng tiền của các nhà đầu tư thông minh biết cần phải chảy về đâu.

Giải mã đỉnh giá 2025: Bong bóng hay bình thường mới?

Khi giá bạc chạm ngưỡng 80 USD/ounce vào cuối năm 2025, phá vỡ mọi kỷ lục danh nghĩa trước đó, câu hỏi được nhiều nhà đầu tư đặt ra là: Liệu đây có phải là một bong bóng đầu cơ sắp vỡ? Hãy thử nhìn lại hai lần bạc từng tăng sốc trong quá khứ để tìm câu trả lời.

Năm 1980, giá bạc nhảy vọt lên 50 USD/ounce do chiến dịch đầu cơ bởi anh em nhà Hunt – những tỷ phú dầu mỏ đến từ Texas. Họ sử dụng đòn bẩy tài chính mạnh tay để gom hợp đồng tương lai bạc và yêu cầu chuyển giao vật chất, dẫn tới tình trạng khan hiếm cục bộ.

Khi sàn giao dịch Comex nâng yêu cầu ký quỹ và hạn chế vị thế mua mới, anh em nhà Hunt như bị trói tay, bong bóng lập tức nổ tung, giá bạc lao dốc từ 50 USD lên 11 USD/ounce.

Năm 2011, giá bạc một lần nữa tiến sát mốc 50 USD/ounce. Động lực lần này là tâm lý lo ngại lạm phát và làn sóng đầu cơ sau các gói nới lỏng định lượng (QE) mà Fed tung ra trong khủng hoảng 2008.

Một lần nữa, sàn giao dịch Comex (New York) đã liên tục nâng yêu cầu ký quỹ 7 lần từ tháng 3 đến tháng 9/2011. Mức ký quỹ ban đầu tăng từ 11,745 USD lên 24,975 USD, mức ký quỹ duy trì tăng từ 8,700 USD lên 18,500 USD/một hợp đồng tương lai. Bong bóng giá bạc cũng nhanh chóng xì hơi.

Trong khi đó, đỉnh giá năm 2025 được xây dựng trên nền tảng vững chắc của sự khan hiếm bạc vật chất, nhu cầu công nghiệp và biến động địa chính trị.

Thứ nhất, sự cạn kiệt của các kho dự trữ tại London (LBMA) và New York (Comex) là có thật. Nhu cầu giao nhận vật chất đang hút cạn các kho hàng này, khiến thị trường phái sinh mất đi khả năng định giá.

Thứ hai, người mua bạc lớn lần này không phải là những tay đầu cơ mạo hiểm như những lần trước, mà là các tập đoàn công nghiệp cần bạc cho dây chuyền sản xuất. Những “tay to” như Samsung, Apple, Tesla, … không thiếu tiền, sẵn sàng mua bạc với bất cứ giá nào, và không bị ảnh hưởng bởi các chiêu trò nâng margin của sàn giao dịch.

Thực tế từ 25/9 đến 10/12/2025, Comex đã 4 lần nâng mức ký quỹ ban đầu và ký quỹ duy trì từ 15,000 USD lên 22,000 USD/hợp đồng tương lai quy mô 5,000 ounce bạc, nhưng giá bạc vẫn tăng không ngừng nghỉ.

Thứ ba, yếu tố địa chính trị đã thay đổi cuộc chơi. Việc Mỹ đưa bạc vào “Danh sách Khoáng sản Thiết yếu” và Trung Quốc áp đặt lệnh hạn chế xuất khẩu bạc từ ngày 1/1/2026 đã biến bạc thành một tài sản an ninh quốc gia, hạn chế dòng chảy thương mại tự do.

Giá bạc còn có thể lên đến đâu?

Nếu điều chỉnh theo lạm phát, mức giá 50 USD của năm 1980 tương đương với khoảng 180 USD theo thời giá năm 2025. Điều này cho thấy, ở mức giá 80 USD, bạc vẫn đang bị định giá thấp so với sức mua thực tế của nó trong lịch sử.

Nếu so sánh với vàng, tỷ lệ vàng/bạc bình quân trong 50 năm qua là khoảng 60 lần, tức là giá 1 ounce vàng cao gấp khoảng 60 lần giá 1 ounce bạc, có lúc lên gần 120 lần và có lúc xuống dưới 20 lần. Tỷ lệ càng thấp chứng tỏ bạc càng đắt so với vàng.

Hiện nay, tỷ lệ vàng/bạc đang ở khoảng 56, còn cách rất xa mức thấp trong lịch sử, chứng tỏ giá bạc còn dư địa để thu hẹp khoảng cách với giá vàng. Giả sử tỷ lệ này giữ nguyên, thì với triển vọng giá vàng được dự báo tiếp tục tăng lên 5,000 hay 6,000 USD/ounce vào năm 2026, giá bạc cũng có tiềm năng đi lên tương ứng.

Đức Quyền