Dòng vốn quốc tế ồ ạt chảy vào trái phiếu Nhật Bản khi lợi suất chạm đỉnh 25 năm

Dòng vốn quốc tế ồ ạt chảy vào trái phiếu Nhật Bản khi lợi suất chạm đỉnh 25 năm

Các nhà đầu tư nước ngoài đang đổ dồn vào trái phiếu Chính phủ Nhật Bản (JGB) kỳ hạn dài với tốc độ nhanh nhất trong hơn hai thập kỷ. Động lực chính đến từ sự tăng mạnh của lợi suất trong một thị trường từng nhiều năm ít mang lại lợi nhuận cho nhà giao dịch.

Theo dữ liệu từ Hiệp hội Đại lý Chứng khoán Nhật Bản, trong 10 tháng đầu năm, các nhà đầu tư nước ngoài đã mua ròng 11.3 ngàn tỷ Yên (71.8 tỷ USD) trái phiếu Chính phủ Nhật Bản có kỳ hạn trên 10 năm – cao hơn bất kỳ giai đoạn tương đương nào kể từ khi bắt đầu ghi nhận vào năm 2004.

Lợi suất trái phiếu Chính phủ Nhật Bản 30 năm đã tăng vọt từ 1.6% đầu năm ngoái lên chạm mức cao kỷ lục 3.41% trong tuần trước, khi lạm phát và lãi suất gia tăng. Trong khi đó, lợi suất trái phiếu 20 năm nhảy vọt từ 1.39% lên 2.88% – mức chưa thấy kể từ năm 1999.

Đối với nhà đầu tư nước ngoài, sức hấp dẫn của trái phiếu Chính phủ Nhật Bản kỳ hạn dài thậm chí còn lớn hơn nhờ hiệu ứng phòng ngừa rủi ro tiền tệ. Công cụ này mang lại lợi nhuận bổ sung từ chênh lệch chi phí vay ngắn hạn giữa đồng Yên và các đồng tiền chủ chốt khác.

Gareth Hill, nhà quản lý quỹ tại Royal London Asset Management, nhận định lợi suất trái phiếu Nhật Bản hiện hấp dẫn hơn so với các nước phát triển khác ở cùng kỳ hạn. Ông cho biết nhà đầu tư Anh có thể thu về lợi suất 6.5% đến 7% mỗi năm nếu đầu tư vào trái phiếu Nhật kỳ hạn 30 năm và sử dụng công cụ phòng ngừa rủi ro tiền tệ. Royal London Asset Management đã tăng đầu tư vào trái phiếu Chính phủ Nhật Bản kỳ hạn dài từ mùa hè năm nay.

Pimco cũng cho biết đầu năm nay đang mua trái phiếu Chính phủ Nhật Bản dài hạn để tận dụng “sự lệch pha” của thị trường.

Nhà đầu tư nước ngoài mua mạnh trái phiếu Chính phủ Nhật Bản

Đvt: Ngàn tỷ Yên

Người mua trong nước rút lui

Sự tham gia ngày càng tăng của nhà đầu tư nước ngoài diễn ra giữa một đợt bán tháo tàn khốc trên thị trường. Nhu cầu từ các nhà đầu tư nội địa truyền thống đang suy giảm mạnh, bao gồm Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ), các công ty bảo hiểm nhân thọ và ngân hàng khu vực. Điều này khiến thị trường bị dư thừa cung trái phiếu.

Các công ty bảo hiểm nhân thọ đã trong vài năm qua tăng nhu cầu trái phiếu Chính phủ Nhật Bản kỳ hạn dài để chuẩn bị cho thay đổi quy định trong tháng 4/2025. Quy định này yêu cầu họ khớp chặt chẽ hơn thời hạn của tài sản và nợ. Nhưng sau khi cập nhật quy định có hiệu lực, Masahiko Loo, Chiến lược gia thu nhập cố định cấp cao tại State Street Investment Management, cho biết: “Các công ty bảo hiểm nhân thọ tuân thủ các quy tắc không còn cần tích lũy trái phiếu kỳ hạn dài thêm nữa”.

“Yếu tố kỹ thuật này đã đóng vai trò lớn nhất trong việc làm giảm nhu cầu đối với trái phiếu Chính phủ Nhật Bản kỳ hạn dài”, ông nhấn mạnh.

Chương trình NISA (Tài khoản Tiết kiệm Cá nhân Nippon) được đổi mới mà Chính phủ Nhật Bản đưa ra đầu năm 2024 cũng gây tác động tiêu cực. Chương trình khuyến khích nhà đầu tư nhỏ lẻ đưa tiền vào thị trường chứng khoán, làm giảm nhu cầu của các công ty bảo hiểm nhân thọ đối với trái phiếu Chính phủ Nhật Bản kỳ hạn dài.

Matthew Hornbach, Trưởng chiến lược vĩ mô toàn cầu tại Morgan Stanley, cho biết NISA đã thúc đẩy các hộ gia đình Nhật Bản chuyển tiền tiết kiệm ra khỏi hợp đồng bảo hiểm nhân thọ – từng là phương tiện đầu tư chính của hộ gia đình.

Trong khi đó, tuổi thọ trung bình của thế hệ baby boomer giàu có đang giảm dần, dẫn tới nhu cầu đối với nợ kỳ hạn dài giảm theo. “Các công ty bảo hiểm nhân thọ hiện có ít nghĩa vụ nợ dài hạn cần thanh toán, nên không cần nắm giữ nhiều tài sản dài hạn. Điều này dẫn tới nhu cầu của họ đối với trái phiếu kỳ hạn dài hiện thấp hơn về mặt cấu trúc”, ông Hornbach nói thêm.

NHTW Nhật Bản cũng đang rút lui khỏi thị trường. Sau khi giảm tốc độ mua trái phiếu lên đến 10 năm từ tháng 8/2024, BOJ vào tháng 3/2025 tuyên bố cũng sẽ giảm dần việc mua trái phiếu có kỳ hạn từ 10 đến 25 năm.

Áp lực giảm nhu cầu này càng trầm trọng hơn khi đợt bán tháo mạnh xảy ra sau các tuyên bố thuế quan “ngày giải phóng” của Tổng thống Mỹ Donald Trump làm rung chuyển thị trường trái phiếu toàn cầu. Tại Nhật Bản, nhà đầu tư lo ngại về cuộc bầu cử Thượng viện vào tháng 7/2025 có thể dẫn đến nới lỏng tài khóa thêm.

Đợt bán tháo tạo ra khoản lỗ trên giấy đáng kể cho các nhà đầu tư trong nước khác như ngân hàng khu vực. Masamichi Adachi, nhà kinh tế trưởng tại UBS, cho biết: “Các nhà đầu tư trong nước thận trọng đã không muốn mua vào, khiến nhu cầu nội địa càng giảm thêm”.

Sau đợt bán tháo, BOJ tuyên bố vào tháng 6/2025 rằng bắt đầu từ tháng 4 năm tới sẽ làm chậm việc giảm dần chương trình mua trái phiếu. Bộ Tài chính cũng công bố hai đợt giảm quy mô phát hành nợ kỳ hạn rất dài trong năm nay.

Mặc dù dấu ấn của nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường trái phiếu Chính phủ Nhật Bản vẫn còn khiêm tốn, các nhà phân tích cho rằng điều này khiến các quyết định chính sách tài khóa của Chính phủ trong tương lai phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ hơn.

Ông Adachi nhận xét: “Các nhà đầu tư quốc tế dễ phản ứng tiêu cực hơn với chi tiêu lãng phí hoặc chính sách tài khóa thiếu trách nhiệm so với nhà đầu tư trong nước, vốn có xu hướng thiên vị thị trường nội địa. Sự tham gia nhiều hơn của nhà đầu tư quốc tế sẽ giúp thị trường hoạt động hiệu quả hơn và tín hiệu giá phát huy đúng tác dụng. Nhưng Chính phủ cũng sẽ bị ràng buộc hơn trong các quyết định và phát ngôn”.

Ales Koutny, Trưởng bộ phận lãi suất quốc tế tại Vanguard, cho rằng thị trường trái phiếu Nhật Bản đang hoạt động tốt hơn và thuận lợi hơn cho nhà đầu tư nước ngoài, từ đó có thể thu hút dòng vốn toàn cầu đang tìm cách rút khỏi thị trường nợ của các quốc gia khác.

“Với cải cách hưu trí Hà Lan sắp tới và bức tranh tài khóa bất định ở Mỹ, các thị trường trái phiếu lớn khác cũng đang chứng kiến sự bất ổn ở phân khúc kỳ hạn dài”, ông nói thêm. ” Việc Nhật Bản trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhà đầu tư trái phiếu quốc tế có thể kích hoạt một đợt biến động lớn trong lợi suất trái phiếu dài hạn toàn cầu”.

Vũ Hạo (Theo FT)