Động thái mới của Mỹ để giảm phụ thuộc vào đất hiếm Trung Quốc

Động thái mới của Mỹ để giảm phụ thuộc vào đất hiếm Trung Quốc

Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Australia Anthony Albanese đã chính thức ký kết thỏa thuận về khoáng sản quan trọng và đất hiếm tại Nhà Trắng trong ngày 20/10. Theo tuyên bố của Thủ tướng Albanese, thỏa thuận này bao gồm kế hoạch phát triển các dự án với tổng trị giá lên đến 8.5 tỷ USD.

“Australia và Mỹ sẽ đóng góp 1 tỷ USD trong sáu tháng tới với các dự án có thể triển khai ngay lập tức”, ông Albanese cho biết trong cuộc gặp với Tổng thống Trump.

Tuy nhiên, thông tin từ Nhà Trắng sau đó lại cho thấy hai quốc gia sẽ đầu tư hơn 3 tỷ USD vào các dự án khoáng sản quan trọng trong 6 tháng tới, đồng thời mô tả thỏa thuận này là “khung hợp tác”. Sự khác biệt trong con số đầu tư hiện chưa được làm rõ.

Nhà Trắng cũng cho biết Ngân hàng Xuất nhập khẩu Mỹ (EXIM) sẽ cấp 7 văn bản chính thức bày tỏ ý định tài trợ 2,2 tỷ USD. Khoản tài trợ ban đầu này sẽ tạo đòn bẩy thu hút thêm các nguồn vốn khác, nâng tổng giá trị đầu tư lên tới 5 tỷ USD cho các dự án khoáng sản chiến lược.

Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp Thủ tướng Australia Anthony Albanese trong Phòng Nội các tại Nhà Trắng, ở Washington, D.C., Mỹ, ngày 20 tháng 10 năm 2025

Thỏa thuận khung hợp tác giữa Mỹ và Australia được ký kết trong bối cảnh chính quyền Trump đang tích cực tìm cách thiết lập chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng và đất hiếm không phụ thuộc vào Trung Quốc.

Đất hiếm đóng vai trò then chốt trong sản xuất nam châm – thành phần không thể thiếu trong các nền tảng vũ khí Mỹ, sản xuất bán dẫn, robot và xe điện cùng nhiều ứng dụng khác. Hiện nay, Trung Quốc đang thống trị chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu, đặc biệt trong khâu tinh lọc và chế biến.

Australia, đồng minh thân cận của Mỹ, là một trong số ít quốc gia ngoài Trung Quốc có khả năng chế biến đất hiếm, tạo điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác chiến lược này.

Theo Thủ tướng Albanese, thỏa thuận bao gồm 3 nhóm dự án chung giữa hai quốc gia, trong đó có sự tham gia của các công ty như Alcoa. “Mỹ sẽ đầu tư vào việc chế biến đất hiếm tại Australia”, ông cho biết, đồng thời tiết lộ một trong số đó là dự án liên doanh ba bên giữa Australia, Mỹ và Nhật Bản.

“Những gì chúng tôi đang cố gắng thực hiện là nắm bắt những cơ hội đang hiện hữu”, ông Albanese chia sẻ với báo giới.

Lầu Năm Góc sẽ đầu tư vào việc xây dựng nhà máy tinh chế gali ở miền tây Australia với công suất 100 tấn mỗi năm. Đáng chú ý, Alcoa đã thông báo vào tháng 8 rằng họ đang khảo sát khả năng triển khai dự án gali với Nhật Bản tại một trong các nhà máy lọc alumina của công ty ở khu vực này.

“Trong khoảng 1 năm từ bây giờ, chúng ta sẽ có rất nhiều khoáng sản quan trọng và đất hiếm đến nỗi không biết làm gì với chúng”, Tổng thống Trump tuyên bố đầy tự tin. Ông cũng tiết lộ Mỹ đang làm việc với nhiều quốc gia khác để xây dựng chuỗi cung ứng độc lập với Trung Quốc.

Thỏa thuận này diễn ra chỉ vài tuần sau khi Trung Quốc công bố các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt đối với đất hiếm, đẩy hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đến bờ vực của một cuộc chiến tranh thương mại mới. Ông Trump đã đe dọa áp thuế 100% lên hàng hóa Trung Quốc bắt đầu từ ngày 1/11 hoặc sớm hơn nếu Bắc Kinh không nhượng bộ.

“Họ đe dọa chúng ta với đất hiếm, và tôi đe dọa họ bằng thuế quan. Nhưng tôi cũng có thể đe dọa họ bằng nhiều thứ khác, như máy bay”, ông Trump phát biểu trong ngày 20/10.

Tổng thống Mỹ xác nhận sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào cuối tháng này và dự kiến thăm Trung Quốc vào đầu năm sau.

“Chúng ta đã từng có những tổng thống cho phép Trung Quốc và các quốc gia khác thoát tội”, ông Trump nhận định. “Chúng ta sẽ không cho phép điều đó, nhưng sẽ có một thỏa thuận công bằng. Tôi muốn tốt với Trung Quốc. Tôi trân trọng mối quan hệ với Chủ tịch Tập. Chúng tôi có một mối quan hệ tuyệt vời”.

Vũ Hạo (Theo CNBC)