Dệt may Sri Lanka lo mất thị phần tại Mỹ khi ông Trump áp thuế 20%

Dệt may Sri Lanka lo mất thị phần tại Mỹ khi ông Trump áp thuế 20%

Ngành dệt may Sri Lanka – từng được coi là “thiên đường” sản xuất quần áo cho các thương hiệu thời trang hàng đầu thế giới – đang đứng trước ngã rẽ quan trọng. Sau nhiều thập kỷ xây dựng uy tín về chất lượng và sản xuất có trách nhiệm, quốc đảo Nam Á này giờ phải đối mặt với làn sóng thuế quan mới từ thị trường lớn nhất của mình.

Trước đó, Mỹ thông báo áp thuế đối ứng 20% với Sri Lanka và có hiệu lực từ ngày 07/08. “Câu hỏi lớn là liệu người Mỹ có thể chi trả thêm chi phí này và duy trì tốc độ mua sắm hay không”, Yohan Lawrence, Tổng thư ký Diễn đàn Hiệp hội May mặc Chung, nhận định.

Một nhà máy may mặc tại khu chế xuất ở Colombo vào ngày 09/04/2025. Ngành công nghiệp may mặc của Sri Lanka từ lâu đã thu hút các thương hiệu như Victoria’s Secret và Calvin Klein nhờ quảng bá danh tiếng là nguồn cung cấp quần áo được sản xuất theo tiêu chuẩn đạo đức. © AP

Ông Lawrence cho biết ông không lo ngại quần áo Sri Lanka sẽ đắt hơn hàng từ các nước khác vì “mức tăng thuế quan áp dụng cho tất cả mọi người” – ám chỉ các đối thủ cạnh tranh khu vực như Bangladesh và Việt Nam.

Vị này cho biết thuế quan 10% mà Mỹ áp từ tháng 4 đã được các nhà sản xuất và thương hiệu tự gánh chịu. Tuy nhiên, 10% tăng thêm có thể sẽ do khách hàng Mỹ trả.

Nhưng khi giá tăng, người ta thường mua ít hơn. “Với quần áo, người ta có thể dễ dàng cắt giảm – mua áo phông giá rẻ hơn hoặc trì hoãn mua sắm”, ông Lawrence cho biết.

Hơn nữa, ngành may mặc hoạt động theo kiểu “lãi ít, bán khối lượng lớn” nên ngay cả thay đổi chi phí nhỏ cũng có thể gây ra tác động rất lớn. “Tăng giá vài xu cũng có thể khiến bạn mất cả đơn hàng”, ông nhấn mạnh.

Trong năm 2024, Mỹ nhập khẩu quần áo từ đâu?

Đvt: Tỷ USD

Ngành trụ cột của nền kinh tế

Dệt may là ngành xương sống của nền kinh tế Sri Lanka, trực tiếp tuyển dụng gần 400,000 người và gián tiếp hỗ trợ thêm 800,000 việc làm. Ngành này đóng góp gần một nửa tổng thu nhập xuất khẩu quốc gia.

Chỉ riêng tháng 3, xuất khẩu hàng may mặc tăng 11.65% với giá trị đạt mức cao nhất 6 năm – 467 triệu USD. Quý 1/2025, kim ngạch tăng 11.7% so với cùng kỳ năm trước, đạt 1.3 tỷ USD. Tuy nhiên, đà tăng trưởng này giờ đây phụ thuộc vào chính sách bảo hộ của Mỹ, có thể định hình lại chuỗi cung ứng toàn cầu và thử thách sức bền kinh tế Sri Lanka.

Chuyên gia thương mại Rohan Masakorala (Colombo) cho rằng dù thuế 20% với Sri Lanka ngang bằng các đối thủ khác, vẫn cần đàm phán thêm với Washington. “Với nền kinh tế đang gặp khó như Sri Lanka, dễ bị ảnh hưởng bởi những biến động từ bên ngoài vì đang mắc nợ nhiều, thuế 10% sẽ hợp lý hơn”, ông nói với Nikkei.

Sirimal Abeyratne, Giáo sư kinh tế tại Đại học Colombo, đồng tình: “Chương trình phục hồi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) của chúng tôi chỉ đến 2027, nhưng việc trả nợ quốc gia sẽ tiếp tục từ 2028”.

Chính phủ Sri Lanka đang tích cực đàm phán. Bộ trưởng Tài chính Harshana Suriyapperuma tuần trước cho biết nước này sẽ mua nhiều hàng từ Mỹ hơn để giảm thâm hụt thương mại và tạo thuận lợi cho các công ty Mỹ. “Vì chúng tôi phải nhập khẩu năng lượng, chúng tôi đang tìm cách đáp ứng yêu cầu từ Mỹ trong mức có thể cạnh tranh được”, ông nói.

Một yếu tố vẫn có lợi cho Sri Lanka là danh tiếng sản xuất may mặc đạo đức. Các thương hiệu quốc tế từ lâu chọn Sri Lanka nhờ tuân thủ tiêu chuẩn lao động, tính bền vững và minh bạch, được thúc đẩy qua nhãn hiệu “Garments Without Guilt” (May mặc không tội lỗi).

Tuy nhiên, ông Lawrence cho rằng điều này chưa đủ khi cạnh tranh với Bangladesh (được miễn thuế nhiều thị trường) và Việt Nam (có chuỗi cung ứng khép kín). “Về mặt tiếp cận thị trường, chúng tôi bị bất lợi. Thậm chí ở EU với GSP+, chúng tôi cũng chỉ sử dụng được 50%. Không thể dựa vào một thị trường duy nhất được nữa”, ông chia sẻ.

Theo chương trình ưu đãi thuế quan GSP+, EU sẽ không áp dụng thuế suất đối với 66% dòng thuế quan cho các nước đang phát triển thực hiện các công ước cốt lõi liên quan đến nhân quyền, lao động, quản trị và phát triển bền vững.

Sri Lanka xuất khẩu quần áo đi đâu trong năm 2024?

Đvt: Tỷ USD

Tăng tốc đàm phán hiệp định thương mại tự do và cải cách trong nước

Ông Masakorala kêu gọi Sri Lanka “đẩy nhanh các hiệp định thương mại tự do (FTA) để giữ vững vị thế là điểm đến sản xuất quan trọng”. Hiện Sri Lanka chỉ có FTA với Ấn Độ và Pakistan.

Ông nhìn thấy nhiều điểm tích cực khi các “gã khổng lồ” như Ấn Độ hoặc Trung Quốc đối mặt mức thuế quan cao hơn. Trước đó, ông Trump thông báo áp thêm 25% thuế quan với hàng Ấn Độ, nâng tổng lên 50%.

Giáo sư Abeyratne cho rằng thuế quan có thể là “hồi chuông cảnh tỉnh” để Sri Lanka đẩy nhanh tự do hóa thương mại đã trì hoãn quá lâu. “Chúng tôi đã đảo ngược nỗ lực tự do hóa trong 25-30 năm qua. Đây là lúc thay đổi”, ông nói.

Ông kêu gọi bỏ các loại thuế phụ và rào cản khác mà Sri Lanka đang áp với các đối tác thương mại để tuân theo quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Masakorala nhấn mạnh cần giải quyết gấp các vấn đề trong nước: Từ luật lao động cũ kỹ, tiền điện đắt đỏ đến bỏ các quy định “gây khó” cho xuất khẩu như thuế VAT phức tạp.

“Chi phí kinh doanh ở Sri Lanka quá cao. Nếu không giảm bớt sự kém hiệu quả trong nước và cải thiện năng suất, chúng ta sẽ mất thị phần”, ông cảnh báo.

Vũ Hạo (Theo Nikkei Asia)