Đậu nành Mỹ vẫn “án binh bất động” bất chấp cam kết từ Bắc Kinh

Đậu nành Mỹ vẫn “án binh bất động” bất chấp cam kết từ Bắc Kinh

Trước đó, Chủ tịch Tập Cận Bình đã cam kết nối lại hoạt động nhập khẩu đậu nành sau cuộc gặp trực tiếp với ông Donald Trump vào ngày 30/10.

Theo dữ liệu đầy đủ mới nhất từ Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), Trung Quốc chưa thực hiện bất kỳ giao dịch mua đậu nành Mỹ nào trong niên vụ bắt đầu từ ngày 01/09 – Ảnh: Reuters.

Sau thỏa thuận nối lại giao thương cuối tháng 10, Trung Quốc mới chỉ nhập khẩu một lượng hạn chế đậu nành Mỹ, khiến cộng đồng nông dân Mỹ lo ngại khi chưa xuất hiện các đơn hàng quy mô lớn.

Trung Quốc,quốc gia tiêu thụ đậu nành lớn nhất thế giới, đã dừng nhập khẩu mặt hàng này từ Mỹ khi căng thẳng thương mại leo thang. Tổng thống Mỹ Donald Trump trước đó nhận được cam kết nối lại nhập khẩu từ Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại cuộc gặp ngày 30/10 ở Hàn Quốc.

Ông Jim Sutter, CEO Hội đồng Xuất khẩu Đậu nành Mỹ, nói với Nikkei rằng: “Đây là một tình huống rất bất thường”. Ông thừa nhận tiến độ nối lại mua hàng của Trung Quốc đang diễn ra chậm chạp, nhưng cho rằng cần thêm thời gian để họ thực hiện các thỏa thuận đã đề ra.

Ông Rich Nelson, Giám đốc chiến lược tại công ty giao dịch ngũ cốc kỳ hạn Allendale ở bang Illinois (vùng Trung Tây) lưu ý giới thương nhân và nông dân bắt đầu lo lắng về việc liệu Trung Quốc có thực hiện đúng cam kết thu mua hay không.

Bắc Kinh từng dùng đậu nành như một quân bài đàm phán trong chiến tranh thương mại, bởi nông dân Mỹ là nhóm cử tri quan trọng đối với ông Trump.

Dữ liệu ngày 25/09 của USDA cho thấy Trung Quốc không phát sinh đơn mua đậu nành Mỹ trong niên vụ bắt đầu từ 01/09. Cùng kỳ năm trước, các hợp đồng của Trung Quốc đạt 7 triệu tấn, gấp 6 lần lượng mua của Mexico – khách hàng lớn thứ hai của Mỹ. Hiện việc tiếp cận số liệu đầy đủ gặp khó khăn do USDA chỉ công bố dữ liệu một phần vào ngày 14/11 sau khi chính phủ Mỹ kết thúc tình trạng đóng cửa.

Sau cuộc gặp với ông Tập hôm 30/10, ông Trump tuyên bố: “Một lượng lớn, một lượng khổng lồ đậu nành và các nông sản khác sẽ được thu mua ngay lập tức”. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cũng cho biết Trung Quốc đã đồng ý mua 12 triệu tấn trong phần còn lại của năm và ít nhất 25 triệu tấn mỗi năm trong ba năm tới.

Các báo cáo vài ngày sau đó cho thấy Trung Quốc đã mua một số container, mang lại phần nào sự nhẹ nhõm cho nông dân Mỹ.

Đến ngày 18/11, USDA thông báo Trung Quốc mua thêm 790,000 tấn. Tại Phòng Bầu dục, ông Trump nói: “Quan hệ giữa chúng ta và Trung Quốc đang rất tốt. Về việc mua nông sản, họ đang thực hiện khá đúng tiến độ”.

Theo Bloomberg, ông Trump đã chỉ đạo ông Bessent yêu cầu Trung Quốc tăng mua đậu nành. Đến nay, lượng mua của Trung Quốc mới đạt khoảng 10% cam kết, và chưa có thương vụ lớn mới được ghi nhận.

Reuters dẫn lời một quan chức chính quyền Trump cho biết Washington có thể điều chỉnh thuế hoặc các hạn chế xuất khẩu nếu Bắc Kinh không tuân thủ cam kết.

Thực tế, Trung Quốc không quá vội vàng nối lại nhập khẩu bởi đã chủ động đa dạng hóa nguồn cung. Trước đây, Mỹ đáp ứng tới 50% nhu cầu đậu nành của Trung Quốc, nhưng do tranh chấp thương mại từ nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Bắc Kinh đã chuyển mạnh sang nguồn cung Nam Mỹ, đặc biệt là Brazil, hiện chiếm khoảng 70% tổng kim ngạch nhập khẩu.

Ông Nelson từ Allendale nhận định thuế quan làm đậu nành Mỹ đắt hơn hàng Nam Mỹ, khiến doanh nghiệp Trung Quốc không mặn mà.

Gần đây, Trung Quốc tiếp tục mở rộng thu mua sang Argentina và Uruguay. Một số chuyên gia cho rằng nhu cầu nội địa của Trung Quốc gần như có thể được đáp ứng mà không cần các giao dịch lớn từ Mỹ.

Mùa thu hoạch đậu nành Mỹ diễn ra từ tháng 9 đến tháng 11 – giai đoạn các đơn hàng quốc tế thường dồn dập. Trong bối cảnh thiếu các đơn hàng quy mô lớn từ Trung Quốc, nông dân và thương lái Mỹ buộc phải tìm kiếm các đối tác mới.

Quốc An (Theo Asia Nikkei)