Chiến lược đầu tư thời tiền rẻ: Từ khóa đầu tư hot nhất 2025

Chiến lược đầu tư thời tiền rẻ: Từ khóa đầu tư hot nhất 2025

“Debasement trade” hay “chiến lược đầu tư thời tiền rẻ” đã trở thành từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất trên Google trong giới tài chính Mỹ tháng 10/2025. Nhiều nhà đầu tư đang coi chiến lược này là cách lý tưởng để cách bảo vệ tài sản trước sự suy sụp của tiền giấy.

Bài học từ những đồng xu La Mã

Từ hơn 2000 năm trước, đế chế La Mã đã biết chế tạo và sử dụng tiền xu từ kim loại quý như vàng, bạc. Càng về sau, các hoàng đế La Mã càng cần nhiều tiền hơn để tài trợ cho các cuộc chiến tranh cũng như nhu cầu chi tiêu của bản thân, và thế là gian lận đã diễn ra: Các hoàng đế ra lệnh pha trộn kim loại rẻ tiền như đồng, kẽm, thiếc vào các đồng xu bạc, vàng nhằm tăng cung tiền.

Hành vi này được gọi là “debasement” làm giảm giá trị nội tại của đồng tiền.

Ban đầu khi lượng pha tạp còn ít, không ai nhận ra. Nhưng khi lượng kim loại rẻ tiền ngày càng nhiều và hàm lượng bạc, vàng ngày càng giảm, những đồng xu bắt đầu đổi màu. Người dân mất lòng tin. Họ tích trữ những đồng xu bạc cũ (tiền tốt) và tìm cách tiêu đi những đồng xu pha tạp mới (tiền xấu). Lạm phát phi mã, thương mại sụp đổ, và cuối cùng, chính đế chế hùng mạnh đó cũng không thể đứng vững.

Ngày nay, các nhà khảo cổ có thể xác định niên đại của một đồng xu La Mã chỉ bằng cách phân tích độ tinh khiết của nó: hàm lượng bạc càng cao, đồng xu càng cổ, được đúc ra khi đế chế còn chưa sa vào con đường “tiền rẻ”.

Ví dụ, đồng xu chứa bạc nguyên chất được sản xuất từ khoảng năm 90 trước công nguyên trở về trước. Nếu chứa 90% bạc thì được sản xuất dưới thời Nero (54 – 68 sau công nguyên). Thời hoàng đế Septimius Severus (193 – 211 SCN), hàm lượng bạc trong mỗi đồng xu chủ còn 50%. Đến khoảng năm 270 SCN, mỗi đồng xu chỉ còn 4-5% bạc.

Câu chuyện từ hàng thiên niên kỷ trước đang lặp lại trong thế kỷ 21, không phải với bạc và đồng, mà với những tờ đô la Mỹ và các loại tài sản trú ẩn.

“Debasement Trade” là gì?

“Debasement trade” là chiến lược đầu tư (trade) khi đồng tiền chủ đạo trong nền kinh tế bị làm cho mất giá trị (debased). Vì vậy, thuật ngữ này còn có thể được dịch ra là “chiến lược đầu tư thời tiền rẻ”.

Về bản chất, chiến lược đầu tư này là một ván cược chống lại đồng tiền pháp định. Những người tham gia chiến lược này tin rằng các chính phủ và ngân hàng trung ương đang phá giá đồng tiền một cách có hệ thống thông qua việc in tiền ồ ạt và chi tiêu thâm hụt không kiểm soát.

Nhiều nhà đầu tư tin rằng giá trị thực, tức sức mua của đồng tiền, sẽ không ngừng bị bào mòn. Do đó, thay vì nắm giữ tiền mặt, họ tìm đến những tài sản có nguồn cung hữu hạn, những thứ mà Chính phủ không thể “in” ra từ thinh không, để bảo toàn và gia tăng tài sản. Những tài sản này bao gồm vàng, bạc, và các loại tiền mã hóa như Bitcoin.

Sự bùng nổ của “debasement trade” trong năm 2025 không phải là ngẫu nhiên mà là hệ quả của một chuỗi các sự kiện đã làm xói mòn lòng tin vào hệ thống tài chính hiện đại.

Khi lòng tin vào tiền giấy không còn

Đầu tiên, các gói cứu trợ khổng lồ trong đại dịch COVID-19 và các cuộc khủng hoảng sau đó đã khiến cung tiền M2 của Mỹ tăng vọt lên mức kỷ lục. Chính phủ và Fed đã chứng minh rằng mình sẵn sàng in ra hàng ngàn tỷ USD để cứu nền kinh tế, bất chấp nguy cơ lạm phát.

Thứ hai, nợ công của Mỹ đã vượt ngưỡng 38 ngàn tỷ USD, với mức thâm hụt hàng năm lên tới gần 2 nghìn tỷ USD. Với quỹ đạo này, việc trả nợ là bất khả thi. Giải pháp duy nhất còn lại là “in tiền để trả nợ” (debt monetization), một hình thức phá giá đồng tiền “debasement” kinh điển.

Những lo ngại này đã biến thành hành động. Các nhà đầu tư ồ ạt đổ tiền vào các tài sản trú ẩn. Giá vàng đã phá vỡ mốc 4,300 USD/ounce. Bạc cũng tăng vọt lên mức cao kỷ lục. Bitcoin, được xem là “vàng kỹ thuật số”, cũng lần đầu vượt 125,000 USD. Các tài sản thực như bất động sản và các chỉ số chứng khoán cũng tăng giá mạnh mẽ, không phải vì nền kinh tế thực sự khỏe mạnh, mà vì có quá nhiều tiền đang đuổi theo một lượng tài sản hữu hạn.

Nhiều người đã chỉ ra rằng chỉ số DXY (đo lường sức mạnh của USD so với một rổ 6 loại tiền tệ lớn khác) không suy yếu đáng kể và từ đó đi đến kết luận rằng USD không bị phá giá và không giảm giá trị.

Nhưng so sánh USD với các loại tiền giấy khác cũng giống như việc so sánh tốc độ chìm của các con tàu thủng đáy. Trong một thế giới mà gần như mọi ngân hàng trung ương lớn từ ECB của châu Âu đến BoJ của Nhật Bản đều đang in tiền một cách mạnh mẽ, việc so sánh USD với các đồng tiền giấy khác trở nên vô nghĩa. Tất cả chúng đều đang cùng nhau mất giá.

Để thấy bức tranh thực sự, cần phải so sánh USD với một thứ có nguồn cung không dễ bị thao túng. Vàng chính là thước đo đó. Trong 30 năm qua, giá vàng tính bằng USD đã tăng hơn 10 lần, từ 380 USD lên hơn 4,300 USD/ounce. Không phải vàng trở nên quý giá hơn, mà là cần nhiều tờ đô la mất giá hơn để mua được cùng một lượng vàng như trước.

Lựa chọn nào cho nhà đầu tư?

Vậy trong bối cảnh “tiền rẻ”, nhà đầu tư nên làm gì? Chiến lược “debasement trade” đưa ra những lựa chọn khá rõ ràng, nhưng cũng khá rủi ro.

Vàng: Được xem là lựa chọn an toàn nhất, “vua” của các tài sản trú ẩn. Vàng có rủi ro thấp nhất nhưng tiềm năng tăng giá cũng sẽ chậm và ổn định hơn.

Bạc: Thường được ví như “vàng của người nghèo”. Quy mô thị trường bạc tương đối nhỏ, vốn hóa hiện tại khoảng 2,700 tỷ USD, tức là chỉ gần bằng 1/10 thị trường vàng (27,700 tỷ USD). Vì vậy, bạc có độ biến động cao hơn vàng. Trong một thị trường tăng giá, bạc có thể mang lại lợi nhuận cao hơn, nhưng khi thị trường điều chỉnh, nó cũng giảm mạnh hơn.

Bitcoin: Với nguồn cung cố định 21 triệu đồng, Bitcoin được nhiều người xem là một hàng rào chống lạm phát hiệu quả. Tuy nhiên, loại tiền mã hóa cũng là tài sản có độ biến động và rủi ro rất cao. Mới đây vào ngày 6/10, Bitcoin ghi nhận một cây nến biến động 20,000 USD trong một phiên.

Cổ phiếu các công ty khai thác vàng: Đây là một chiến lược “bất đối xứng” (asymmetric trade). Lợi nhuận của một công ty khai thác vàng có thể tăng theo cấp số nhân khi giá vàng tăng. Ví dụ, nếu chi phí khai thác là 1,500 USD/ounce và giá vàng tăng từ 2,000 USD lên 4,000 USD (tăng 100%), thì lợi nhuận của công ty sẽ tăng từ 500 USD lên 2,500 USD (tăng 400%). Tuy nhiên, đây cũng là khoản đầu tư rủi ro, phụ thuộc vào năng lực quản lý của từng công ty. Không thiếu trường hợp giá vàng tăng nhưng cổ phiếu doanh nghiệp vàng lao dốc.

“Debasement Trade”: Một hệ tư tưởng

Cuối cùng, “debasement trade” không chỉ là một chiến lược đầu tư mà đại diện cho cả một thế giới quan, một triết lý. Chiến lược này thể hiện sự hoài nghi ngày càng tăng đối với khuôn khổ chính sách tiền tệ hiện đại, một hệ thống phụ thuộc vào việc mở rộng tín dụng liên tục.

Tham gia vào “debasement trade” có nghĩa là bạn tin rằng nếu mọi đồng tiền lớn đều đang bị pha loãng, chiến lược hợp lý nhất là sở hữu thứ gì đó không thể bị sao chép hay in thêm. Lịch sử từ đế chế La Mã hơn 2000 năm trước, đến Cộng hòa Weimar những năm 1920 hay Zimbabwe năm 2008 đã cho thấy, khi các chính phủ cố gắng trả nợ cũ bằng cách in thêm tiền và phát hành nợ mới, sự phá giá tiền tệ là một hệ quả tất yếu.

Thế hệ nào cũng phải chứng kiến phiên bản “debasement” hay “tiền rẻ” của riêng mình. Và mỗi lần như vậy, những nhà đầu tư khôn ngoan lại tìm cách phân bổ lại tài sản của mình cho phù hợp, không hẳn là để làm giàu nhanh chóng, mà là để bảo vệ thành quả lao động của mình trước sự xói mòn thầm lặng nhưng không thể tránh khỏi của lạm phát.

Đức Quyền