Châu Á đối mặt với khủng hoảng quá tải du lịch

Châu Á đối mặt với khủng hoảng quá tải du lịch

Những thị trấn lịch sử chật kín du khách. Những bãi biển không thể nhìn thấy cát vì bị phủ đầy khăn tắm, ghế nằm và dù che nắng. Khách du lịch bị bắt vì say xỉn và gây mất trật tự.

Điều này nghe có vẻ giống như chuyến đi mùa hè thông thường của bạn đến bất kỳ điểm đến nào ở châu Âu, nơi đang bị ảnh hưởng bởi tình trạng quá tải du lịch trong những năm gần đây, từ Barcelona đến Venice, khiến người dân địa phương phải xuống đường biểu tình phản đối tác động tiêu cực do có quá nhiều du khách.

Nhưng điều này cũng đang xảy ra ở một số khu vực của châu Á. Trên khắp châu lục này, một số điểm đến nổi tiếng đang chạm đến ngưỡng giới hạn du lịch, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người dân, đồng thời phá hủy những địa điểm mang tính biểu tượng.

“Bali chắc chắn là một ví dụ, Kyoto cũng thế, và có lẽ Phuket có thể không phải là ngoại lệ”, Gary Bowerman, một nhà phân tích xu hướng du lịch và người tiêu dùng tại Kuala Lumpur, Malaysia, cho biết khi được hỏi về một số điểm nóng.

Vấn đề không nằm ở chỗ thiếu không gian – châu Á rộng lớn và đa dạng, nhiều nơi vẫn cần du khách để thúc đẩy kinh tế. Rắc rối ở chỗ là quá nhiều người đổ về cùng một điểm đến.

Du khách nước ngoài chen chúc tại Kiyomizuzaka, con đường nổi tiếng gần Đền Kiyomizu ở Kyoto vào ngày 15/10. Kyodo News/Getty Images

Tại Kyoto, du khách Mỹ Shannon Clerk kể rằng đây là nơi đông đúc và mệt mỏi nhất trong chuyến đi của cô. Dù dậy từ 5 giờ sáng để tránh đám đông ở đền Fushimi Inari, nhưng khi cô quay xuống, dòng người đã ken đặc. Phần còn lại của chuyến đi, cô phải len qua biển người trên vỉa hè và chợ, nơi “mọi địa điểm linh thiêng đều tràn ngập du khách mặc kimono chụp ảnh để ‘khoe’ trên Instagram.”

Lượng du khách tăng

Theo chuyên gia Gary Bowerman, tình trạng này bắt nguồn từ nhu cầu du lịch bị dồn nén sau đại dịch, giá vé máy bay rẻ, tầng lớp trung lưu ngày càng tăng, niềm đam mê du lịch ở các quốc gia đông dân như Ấn Độ và Trung Quốc, cùng các chiến dịch quảng bá rầm rộ của ngành du lịch.

Trong khi đó, ngày càng nhiều du khách trong nước đang khám phá đất nước của họ.

“Gần giống như chuyện thần đèn đã thoát khỏi chiếc bình, làm sao để đưa ông ta trở lại?”, Bowerman ví von.

Hiệp hội Du lịch châu Á Thái Bình Dương (PATA) báo cáo rằng du lịch ở châu Á đã có sự phục hồi ngoạn mục sau thời gian tạm dừng vì đại dịch. Theo báo cáo giữa năm mới nhất của PATA, Đông Bắc Á (bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc) đang dẫn đầu với mức tăng trưởng du lịch đáng kinh ngạc: 20% trong sáu tháng đầu năm 2025. Ngay cả những điểm đến từng xa lạ như Mông Cổ cũng đang cho thấy sự gia tăng về lượng du khách.

Còn ở Đông Nam Á, nơi sắp bước vào mùa cao điểm truyền thống, du lịch đang tăng trưởng đặc biệt nhanh chóng ở Việt Nam. Theo Tổ chức Du lịch Thế giới của Liên Hợp Quốc (UNWTO), lượng khách quốc tế đã tăng vọt 21% trong sáu tháng đầu năm nay.

Du khách đi thuyền thúng trên mặt nước ở Hội An, Việt Nam, vào ngày 07/05/2025. Visual China Group/Getty Images

Hai di sản thế giới nổi tiếng của Việt Nam – vịnh Hạ Long và phố cổ Hội An – đang ngày càng quá tải. “Khi một nơi được UNESCO công nhận, ai cũng muốn đến. Việt Nam thu hút cả du khách trong và ngoài nước, với hơn 100 triệu dân nên lượng khách nội địa cũng rất lớn”, chuyên gia Gary Bowerman nhận xét.

Tại Thái Lan, dù lượng khách quốc tế giảm 6% so với năm ngoái, nhưng các điểm du lịch nổi tiếng vẫn đông nghẹt. Chính quyền Phuket đang phải đối mặt với tắc nghẽn giao thông, thiếu nước, rác thải và hệ lụy từ việc hợp pháp hóa cần sa, khi số quán cà phê và cửa hàng tăng vọt.

Nhiều du khách đến Phuket còn kéo nhau đi thăm các đảo lân cận như vịnh Maya – nơi nổi tiếng sau bộ phim The Beach với sự góp mặt của Leonardo DiCaprio. “Chúng tôi đi thuyền đến đảo Phi Phi, nhưng chắc chắn là không chỉ có chúng tôi đến đó”, du khách Mỹ Gabi Jimenez kể lại.

Tác động đến đời sống người dân địa phương

Các thành phố lớn như Seoul có đủ hạ tầng để đón khách du lịch, nhưng Kyoto thì không. Năm 2024, hơn 56 triệu du khách đã đổ về thành phố chỉ có 1.5 triệu dân này, khiến người dân bức xúc vì đường phố chật kín, giao thông công cộng quá tải, và không gian sống bị thu hẹp.

Theo khảo sát của báo Yomiuri Shimbun, 90% cư dân Kyoto than phiền về tình trạng quá tải và hành vi thiếu tôn trọng của du khách nước ngoài, vì họ xem Kyoto như “công viên giải trí” hơn là một thành phố linh thiêng.

Phó giáo sư Yusuke Ishiguro (ĐH Hokkaido) cho rằng, với xã hội Nhật truyền thống và bảo thủ, việc cứ ba người thì có một là khách du lịch nước ngoài đã khiến nhiều người dân cảm thấy mất cân bằng và xa lạ ngay trên quê hương mình.

“Đáng tiếc là chính sách du lịch của Nhật Bản vẫn chủ yếu tập trung vào việc tăng lượng khách, nên đến nay họ gần như chưa có hành động cụ thể”, ông Ishiguro nhận xét.

Đền Fushimi Inari ở Kyoto luôn đông đúc với khách du lịch quanh năm. Paul Miller/AFP/Getty Images

Dù chính quyền đã lắp camera giám sát và áp thuế khách sạn, ông cho rằng đây chỉ là giải pháp tạm thời, không xử lý được gốc rễ vấn đề quá tải.

Theo ông, biện pháp hiệu quả nhất là giới hạn số lượng khách và kiểm soát bằng rào chắn – điều chỉ khả thi ở vùng nông thôn như Shirakawa-go hay Biei, chứ không thể áp dụng tại các đô thị lớn như Kyoto, nơi các chủ khách sạn và Airbnb luôn muốn kín phòng mỗi ngày.

Kyoto vẫn đang cố gắng kiểm soát tình hình. Năm ngoái, thành phố cấm du khách đi vào các con hẻm riêng ở khu Gion và chụp ảnh trái phép, sau khi các geisha địa phương than phiền bị quấy rối. Người vi phạm có thể bị phạt tới 10,000 yên (khoảng 65 USD).

Vất vả tìm cách cân bằng

Trên khắp châu Á, tình trạng quá tải du lịch đi kèm với sự gia tăng hành vi thiếu ý thức. Ở Bali, nơi vốn mang đậm tính tâm linh, nhiều du khách cư xử không phù hợp – như cởi trần chụp ảnh trong đền hay lái xe máy không đội mũ bảo hiểm – gây phản cảm với người dân địa phương.

Câu chuyện cân bằng giữa lợi ích kinh tế từ du lịch và chất lượng sống của cư dân đang trở thành thách thức chung cho nhiều điểm đến trong khu vực.

“Các chính phủ trong khu vực đều xem du lịch là trụ cột tăng trưởng kinh tế. Du lịch giúp thu hút đầu tư, xây dựng hình ảnh quốc gia, tạo việc làm và mang lại doanh thu”, Bowerman nhận định.

Vào đầu năm 2025, mưa gió mùa đã đưa hàng đống rác đến các bãi biển Bali. Sonny Tumbelaka/AFP/Getty Images

Tuy nhiên, ông cho rằng các nước vẫn thiếu quyết tâm giải quyết vấn đề quá tải. “Luật có thể ban hành, nhưng thực thi rất khó. Không ai muốn bị xem là ‘làm khó’ du khách – điều đó ảnh hưởng xấu đến hình ảnh quốc gia”.

Với du khách, giải pháp đơn giản là hãy tránh xa đám đông. Nhiều địa điểm đẹp vẫn còn vắng người, chỉ cần đi ngoài mùa cao điểm hoặc chọn lối riêng. “Ngay cả ở nơi nổi tiếng, bạn vẫn có thể khám phá góc yên tĩnh nếu rời xa đám đông. Đừng chỉ theo lời khuyên của người nổi tiếng – hãy trò chuyện với người địa phương, đi chệch hành trình quen thuộc. Những khoảnh khắc bất ngờ ấy thường là phần đáng nhớ nhất của chuyến đi”, Scott gợi ý.

Nhã Thanh (Theo CNN)