Bế tắc ngân sách khiến kinh tế Mỹ thiệt hại 15 tỷ USD mỗi ngày

Bế tắc ngân sách khiến kinh tế Mỹ thiệt hại 15 tỷ USD mỗi ngày

Việc Chính phủ Mỹ đóng cửa đã tạo ra sự bất ổn và làm các doanh nghiệp, nhà đầu tư khó đưa ra quyết định chính xác, dẫn đến sự trì hoãn đầu tư.

Bảng thông báo đóng cửa tại Phòng trưng bày Nghệ thuật quốc gia ở Washington, D.C., Mỹ ngày 5/10/2025. (Ảnh: THX/TTXVN)

Ngày 15/10, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cảnh báo tình trạng đóng cửa Chính phủ liên bang Mỹ đã bước sang tuần thứ hai và đang khiến kinh tế Mỹ thiệt hại khoảng 15 tỷ USD mỗi ngày do sản lượng bị mất.

Ông kêu gọi hai Đảng Cộng hòa và Dân chủ sớm tìm được tiếng nói chung để chấm dứt tình trạng này.

Phát biểu tại họp báo, ông Bessent cho biết việc Chính phủ phải đóng cửa đang bắt đầu “ăn vào phần lõi” của nền kinh tế Mỹ. Ông khẳng định làn sóng đầu tư đổ vào Mỹ, bao gồm cả lĩnh vực Trí tuệ Nhân tạo (AI), là xu hướng bền vững và mới chỉ bắt đầu, nhưng tình trạng đóng cửa Chính phủ đang ngày càng trở thành lực cản.

Phát biểu bên lề cuộc họp thường niên của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) tại Washington, ông Bessent nói: “Nhu cầu đầu tư dồn nén rất lớn, và thứ duy nhất đang làm chúng ta chậm lại chính là tình trạng đóng cửa Chính phủ.”

Theo Bộ trưởng Tài chính Mỹ, các ưu đãi trong luật thuế của Đảng Cộng hòa cùng với thuế quan mà ông Trump áp đặt sẽ tiếp tục duy trì làn sóng đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng.

Ông Bessent cũng cho biết thâm hụt ngân sách Mỹ trong năm tài khóa 2025 (kết thúc ngày 30/9) đã giảm so với mức 1.833 tỷ USD của năm trước.

Ông không công bố con số cụ thể, nhưng nói rằng tỷ lệ thâm hụt trên GDP có thể giảm về mức 3% trong vài năm tới.

Bộ Tài chính Mỹ hiện chưa công bố số liệu thâm hụt chính thức. Tuần trước, Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) ước tính thâm hụt ngân sách Mỹ năm 2025 chỉ giảm nhẹ xuống còn 1.817 tỷ USD, dù nguồn thu từ thuế hải quan tăng thêm 118 tỷ USD nhờ chính sách thuế quan của ông Trump.

Ông Bessent khẳng định rằng tỷ lệ thâm hụt ngân sách trên GDP sẽ giảm nếu Mỹ “tăng trưởng mạnh hơn, chi tiêu ít hơn và kiểm soát chặt chẽ chi tiêu công.”

Trong khi đó, theo các chuyên gia kinh tế, việc Chính phủ Mỹ đóng cửa làm ngừng thu thập và công bố các dữ liệu kinh tế quan trọng (như báo cáo về bán lẻ, nhà ở, lạm phát) từ các cơ quan như Cục Thống kê Lao động (BLS). Điều này tạo ra sự bất ổn và làm các doanh nghiệp, nhà đầu tư khó đưa ra quyết định chính xác, dẫn đến sự trì hoãn đầu tư.

Tác động của việc Chính phủ Mỹ đóng cửa đối với bất động sản thương mại (CRE), mặc dù không hoàn toàn ngay lập tức, nhưng lại rất sâu rộng, khi làm chậm trễ số liệu kinh tế của chính phủ, gây ra sự bất ổn trên thị trường tài chính và hậu quả là ảnh hưởng đến các giao dịch CRE, làm giảm niềm tin của nhà đầu tư và cuối cùng là gây ra sự sụt giảm nhu cầu đối với một số lĩnh vực nhất định.

Trong khi đó, sự bất ổn của thị trường dẫn đến việc các ngân hàng thắt chặt tín dụng và tiềm ẩn rủi ro cao hơn cho những giao dịch, đặc biệt nếu liên quan đến các chương trình liên bang.

Ông Ran Eliasaf, nhà sáng lập và đối tác quản lý của Northwind Group, một công ty quản lý quỹ đầu tư tư nhân và nợ bất động sản, cho rằng các nhà đầu tư nói chung và các bên cho vay nói riêng luôn tìm kiếm sự ổn định, và khi có bất ổn chính trị, điều đó luôn khiến họ thận trọng hơn trong việc đưa ra quyết định đầu tư và cho vay.

Ngoài ra, việc tạm dừng chi tiêu liên bang (bao gồm cả các hợp đồng chính phủ) trực tiếp làm giảm tổng cầu của nền kinh tế. Theo các nhà phân tích, mỗi tuần đóng cửa có thể làm giảm tăng trưởng GDP hàng quý một lượng nhất định, gây thiệt hại tích lũy nếu kéo dài.

Các ngân hàng lớn cảnh báo một cuộc đóng cửa kéo dài sẽ làm tổn hại đáng kể đến tăng trưởng kinh tế Mỹ, ảnh hưởng đến cả thị trường tài chính toàn cầu.

Mức độ thiệt hại phụ thuộc vào thời gian đóng cửa. Nếu chỉ kéo dài vài ngày, tác động thường nhẹ và có thể được bù đắp sau đó.

Tuy nhiên, các cuộc đóng cửa dài, như đợt đóng cửa 35 ngày từ 22/12/2018 đến 25/1/2019, đã gây thiệt hại kinh tế lên tới hàng tỷ USD và cho thấy rõ rủi ro gia tăng đối với sự ổn định kinh tế và chính trị. Hiệp hội Du lịch Mỹ cảnh báo nền kinh tế du lịch có thể mất 1 tỷ USD mỗi tuần nếu chính phủ đóng cửa.

Ngày 2/10, Chính phủ Mỹ đã quyết định đóng băng khoản ngân sách trị giá 26 tỷ USD dành cho các bang do đảng Dân chủ lãnh đạo, thực hiện lời cảnh báo sử dụng cuộc khủng hoảng đóng cửa chính phủ để gây sức ép chính trị và mở rộng quyền kiểm soát đối với ngân sách liên bang.

Trong số này, 18 tỷ USD vốn dành cho các dự án giao thông công cộng tại New York và 8 tỷ USD cho các dự án năng lượng xanh tại 16 bang như California và Illinois sẽ bị đình lại.

Trước đó, Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) ước tính các mức thuế quan cao hơn mà Tổng thống Donald Trump áp với hàng hoá nhập khẩu có thể giúp giảm thâm hụt ngân sách liên bang 4.000 tỷ USD trong thập kỷ tới.

Theo CBO, nếu các đợt tăng thuế quan toàn cầu này tiếp tục được duy trì, nguồn thu bổ sung có thể làm giảm 3.300 tỷ USD trong thâm hụt ngân sách sơ cấp (thâm hụt của chính phủ sau khi đã trừ đi các khoản chi trả lãi cho các khoản vay nợ) và cắt giảm 700 tỷ USD chi phí lãi vay của chính phủ trong 10 năm tới./.

Minh Trang