Nhìn lại châu Á 2025: Chao đảo vì thuế quan Trump, lừa đảo mạng, thảm họa thiên nhiên

Nhìn lại châu Á 2025: Chao đảo vì thuế quan Trump, lừa đảo mạng, thảm họa thiên nhiên

Năm 2025 khép lại với bức tranh đầy sắc thái trên khắp châu Á. Chính sách thuế quan mạnh tay của Trump, loạt thảm họa tự nhiên và do con người gây ra, cùng với sự thay đổi quyền lực từ những nhà lãnh đạo trẻ đến các chính khách bị truy tố quốc tế đã tạo nên một năm đầy biến động.

Khu vực này chứng kiến tên lửa bay qua biên giới, tình trạng tham nhũng kéo dài, khủng hoảng bất động sản, và đáng lo ngại nhất là nạn lừa đảo qua mạng.

Một vụ hỏa hoạn bao trùm khu nhà ở tại Wang Fuk Court, quận Tai Po, Hong Kong (Trung Quốc), vào ngày 26/11/2025.

Hàng trăm ngàn nạn nhân bị lừa đảo qua mạng

Nếu phải chọn ra nhóm người có năm tệ nhất châu Á, đó chính là hàng trăm ngàn nạn nhân của các đường dây lừa đảo mạng. Năm 2025 chứng kiến một làn sóng tội phạm mạng khủng khiếp lan rộng từ Đông Nam Á ra toàn cầu, với các băng nhóm chủ yếu hoạt động ở Myanmar, Lào và Campuchia.

Điều đặc biệt bi thảm là những “thủ phạm” cũng chính là nạn nhân. Hàng trăm ngàn người bị dụ dỗ bằng những lời mời việc làm hấp dẫn, nhiều người trung chuyển qua Thái Lan, rồi bị giam giữ và ép buộc làm việc trong các trung tâm lừa đảo.

Những người Hàn Quốc bị giam giữ tại Campuchia vì nghi liên quan đến các vụ lừa đảo trực tuyến đã được áp giải về sân bay quốc tế Incheon hôm 18/10, dưới sự hộ tống của cảnh sát. Ảnh: Joint Press Corps

Đỉnh điểm là vụ việc nam diễn viên trẻ Trung Quốc Wang Xing bị bắt cóc vào tháng 1/2025 đã làm dấy lên làn sóng chú ý quốc tế. Anh bị lừa bằng một hợp đồng tham gia một công ty giải trí lớn, sau đó bị ép buộc tham gia hoạt động lừa đảo.

Các băng nhóm lừa đảo này đang ngày càng tinh vi hơn khi bắt đầu sử dụng AI và công nghệ deepfake.

Mỹ đã có động thái đầu tiên để ngăn chặn nạn lừa đảo này. Ngày 15/10, Mỹ truy tố Chủ tịch Tập đoàn Prince Group của Campuchia với cáo buộc điều hành “đế chế lừa đảo trên mạng quy mô toàn cầu”, đồng thời tịch thu số Bitcoin trị giá khoảng 15 tỷ USD. Theo tuyên bố của các công tố viên, đây là vụ tịch thu tài sản lớn nhất trong lịch sử.

Chen Zhi (Trần Chí), 38 tuổi, đứng đầu Prince Group tại Phnom Penh, bị công tố viên liên bang Brooklyn truy tố về tội gian lận mạng và rửa tiền. Theo cáo buộc, tập đoàn này sử dụng lao động cưỡng bức tại Campuchia để thực hiện “lừa đảo mổ heo” (pig butchering) – thao túng cảm xúc nạn nhân ở Mỹ và nhiều nước khác, dụ họ đầu tư rồi chiếm đoạt tiền.

Thảm họa thiên nhiên liên tiếp

Năm 2025 cũng là năm của những thảm họa thiên nhiên kinh hoàng. Số người chết do thiên tai trên khắp châu Á tăng vọt, đặc biệt vào cuối năm, với tình hình còn trầm trọng hơn do tham nhũng và bất lực của con người.

Trận động đất ngày 28/3 tại Myanmar đã cướp đi sinh mạng hơn 3,600 người, buộc 200,000 người phải di tản. Sức tàn phá còn lan sang Bangkok, khiến một tòa nhà chọc trời đang xây dựng sập đổ, giết chết hàng chục người. Từ Sri Lanka đến Thái Lan, Indonesia, Việt Nam, Malaysia và Philippines, lũ lụt, lở đất và bão đã tác động đến hàng triệu người và cướp đi hơn 1,600 sinh mạng.

Hỏa hoạn cũng không kém phần kinh hoàng. Năm khép lại với vụ cháy chung cư Wang Fuk Court tại Tai Po, Hồng Kông – những hình ảnh tòa nhà bốc cháy ngùn ngụt được phát sóng trên toàn thế giới. Báo động cháy không hoạt động và vật liệu xây dựng kém chất lượng đã góp phần vào bi kịch với ít nhất 160 người thiệt mạng, trở thành một trong những vụ cháy chết người nhất lịch sử thành phố.

Ông Wong gào thét trước cụm chung cư Wang Fuk Court ở quận Đại Bộ, Hong Kong đang bốc cháy hôm 26/11 vì vợ ông mắc kẹt bên trong. Ảnh: Reuters

Gen Z nổi dậy

Trang bị meme, hashtag, video ngắn và thậm chí cả cờ hải tặc từ bộ phim hoạt hình “One Piece” (Đảo Hải tặc), thế hệ Z (Gen Z) sinh từ 1997-2012 đã có một năm đầy biến động.

Nhóm này đã xuống đường biểu tình tại Nepal, Indonesia, Philippines, Maldives và cả Timor-Leste mới gia nhập ASEAN, phản đối tham nhũng, chủ nghĩa thân hữu và bất bình đẳng kinh tế. Kết quả khá trái chiều, dù sự thất vọng của họ rất phổ biến khắp châu Á.

Thế hệ đầu tiên lớn lên hoàn toàn trong kỷ nguyên internet này đã thành công lật đổ Chính phủ Nepal và đóng vai trò quan trọng trong việc thay đổi chính trị Bangladesh năm trước. Tại các nước khác, họ cũng giành được một số nhượng bộ nhỏ trong 2025.

Nhóm Gen Z gia tăng cường độ các cuộc biểu tình đang diễn ra, đối đầu với cảnh sát bên ngoài dinh thự chính thức của Thủ tướng tại Kathmandu, Nepal, vào ngày 26/11/2025.

Câu hỏi cuối năm vẫn là liệu Gen Z có thể duy trì đà này và biến những cuộc nổi dậy thành phong trào thay đổi tích cực hay không. Hy vọng chung vẫn là một lực lượng chính trị có thể cải cách hệ thống tham nhũng, giảm bớt thất vọng và tạo thêm cơ hội kinh tế. Như nhân vật Luffy trong “One Piece” đã nói: “Nếu không chấp nhận rủi ro, không thể tạo ra tương lai”.

Quyền lực mềm của Trung Quốc bùng nổ

Nếu công nghệ và nội dung sáng tạo là sức mạnh mềm của thời đại mới, năm 2025 đã chứng minh sản phẩm từ Trung Quốc hoàn toàn có thể sánh ngang Mỹ và Hàn Quốc trong cuộc đua này.

Năm bắt đầu với cú sốc từ DeepSeek – mô hình AI chi phí thấp ra mắt tháng 1, thách thức sự thống trị của ChatGPT và công nghệ Mỹ. Đến cuối năm, nhân vật Labubu – có hình dáng một “quái vật thỏ” với đôi tai dài, mắt to tròn, và hàm răng nanh sắc nhọn, vừa đáng yêu vừa ma mị – của Pop Mart đã “càn quét” toàn cầu, thậm chí xuất hiện trong lễ diễu hành Tạ ơn danh tiếng của Macy tại New York. Labubu thuộc nhóm nhân vật “The Monsters” do nghệ sĩ Hồng Kông Kasing Lung sáng tạo.

Xe diễu hành Friends-giving in POPCITY được chuẩn bị vào đêm trước Lễ diễu hành Ngày Tạ ơn Macy’s 2025 tại khu thượng tây Manhattan, Thành phố New York, Mỹ, ngày 26/11/2025

Từ xe điện BYD đến bộ phim hoạt hình ăn khách nhất mọi thời đại Na Tra 2 (thu về hơn 2 tỷ USD), từ giày Li-Ning xuất hiện trên sân NBA đến chuỗi cà phê Luckin Coffee mở rộng nhanh chóng khắp châu Á và Mỹ – sức mạnh mềm Trung Quốc đã thực sự bùng nổ trong 2025.

Hy vọng năm 2026 sẽ mang đến nhiều điều tốt đẹp, an toàn và hòa bình hơn cho tất cả mọi người.

Vũ Hạo