Thương mại điện tử Trung Quốc vẫn bành trướng mạnh mẽ tại Đông Nam Á

Thương mại điện tử Trung Quốc vẫn bành trướng mạnh mẽ tại Đông Nam Á

Alibaba và TikTok Shop của ByteDance chỉ là một số trong những ông lớn thương mại điện tử Trung Quốc đã nhanh chóng chiếm lĩnh khoảng một nửa thị trường mua sắm trực tuyến tại nhiều quốc gia Đông Nam Á, theo báo cáo mới nhất từ công ty tư vấn Bain & Company công bố vào ngày 30/10.

Dữ liệu năm 2024 cho thấy tại Indonesia, Thái Lan và Philippines, các nền tảng mua sắm trực tuyến Trung Quốc – bao gồm Shein và Temu của PDD – hiện chiếm khoảng 50% thị phần thương mại điện tử địa phương. Báo cáo cũng chỉ ra rằng các công ty Trung Quốc đã thiết lập vị thế vững chắc ở thị trường thương mại trực tuyến đang phát triển tại nhiều quốc gia từ Mỹ đến Brazil.

Báo cáo này được đặt trong bối cảnh các doanh nghiệp Trung Quốc đang đẩy mạnh quá trình mở rộng toàn cầu, bất chấp tăng trưởng kinh tế trong nước chậm lại và căng thẳng thương mại Mỹ-Trung ngày càng leo thang.

“Thay vì bị chặn đứng bởi thuế quan, quá trình quốc tế hóa của ngành bán lẻ Trung Quốc đang bước vào giai đoạn mới”, trích từ báo cáo. Các tác giả lưu ý rằng các nhà bán lẻ Trung Quốc cho đến nay có xu hướng hoạt động hiệu quả hơn “tại những thị trường có sức mua trực tuyến thấp hơn”.

Theo Bain, năm nay, Taobao của Alibaba đang mở rộng chương trình khuyến mãi Ngày Độc thân (11/11) đến 20 khu vực – điều này có nghĩa là sự kiện mua sắm lớn nhất thế giới không còn chỉ giới hạn ở Trung Quốc mà đang lan rộng đến các thị trường nơi đối thủ Amazon.com vẫn đang thúc đẩy doanh số bán hàng trong ngày Black Friday.

Thị phần các công ty thương mại điện tử Trung Quốc theo khu vực

% tổng giá trị hàng hóa trực tuyến năm 2024

Mức độ quảng bá Ngày Độc thân bên ngoài Trung Quốc trong những năm trước chưa rõ ràng. Tuy nhiên, sự gia tăng này mới chỉ diễn ra gần đây. Taobao tại Malaysia năm ngoái đã thông báo đây sẽ là lần đầu tiên sự kiện mua sắm được quảng bá bằng tiếng Anh, song song với tiếng Trung.

Bộ phận quốc tế của Alibaba ghi nhận tăng trưởng doanh thu 19% so với cùng kỳ năm trước trong quý kết thúc vào ngày 30/06, đạt 34.74 tỷ Nhân dân tệ (tương đương 4.85 tỷ USD).

Con số này nhỉnh hơn một chút so với doanh thu mà bộ phận điện toán đám mây của công ty mang lại, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với 140.07 tỷ Nhân dân tệ doanh thu từ hoạt động thương mại điện tử tại Trung Quốc của Alibaba (tăng trưởng ở mức 10%). Tương tự như Amazon.com, các thương nhân mở tài khoản trên nền tảng của Alibaba để bán hàng trực tiếp đến người tiêu dùng.

Một chỉ báo rõ ràng về tốc độ mở rộng doanh số bán hàng trực tuyến ra nước ngoài của các nhà bán lẻ Trung Quốc có thể thấy qua số liệu tài chính.

Chỉ trong hơn một năm, công ty khởi nghiệp fintech FundPark đã hỗ trợ 3 tỷ USD khoản vay cho các doanh nghiệp nhỏ Trung Quốc phục vụ thương mại điện tử xuyên biên giới – trước đó công ty đã mất 6 năm để đạt được cùng giá trị cho vay, Anson Suen, đồng sáng lập kiêm CEO FundPark, chia sẻ với CNBC.

FundPark, công ty fintech đã huy động 750 triệu USD từ Goldman Sachs và HSBC, sử dụng công nghệ phân tích dữ liệu tiên tiến để xác định hạn mức tín dụng cho các thương nhân quy mô nhỏ. Mới đây, vào ngày 28/10, startup này thông báo đã thu hút thêm 71 triệu USD đầu tư, nhằm phát triển nền tảng “tài trợ linh hoạt” (dynamic funding) ứng dụng trí tuệ nhân tạo, giúp đối tác kinh doanh đối phó hiệu quả với những biến động về thuế quan quốc tế.

Áp dụng bài học từ Trung Quốc ra toàn cầu

Một phần thành công của các công ty thương mại điện tử Trung Quốc đến từ những bài học quý báu tại thị trường nội địa, nơi họ đã phát triển mô hình tích hợp phát trực tiếp (livestreaming), đổi mới sản phẩm nhanh chóng và hệ thống hậu cần hiệu quả, theo các nhà phân tích của Bain.

Minh chứng rõ ràng là việc Amazon phải đóng cửa thị trường Trung Quốc vào năm 2019 do không thể cạnh tranh với các đối thủ nội địa.

Thị trường khổng lồ của Trung Quốc đã trở thành môi trường thực chiến lý tưởng cho các công ty thương mại điện tử nội địa. Với tổng giá trị hàng hóa (GMV) 2.32 tỷ USD được bán ra năm ngoái, thị trường thương mại điện tử Trung Quốc có quy mô lớn hơn gấp đôi so với Mỹ, nơi chỉ đạt 1.05 tỷ USD GMV trong cùng kỳ, theo Bain. GMV là thước đo tổng doanh số bán hàng trên một nền tảng thương mại điện tử trong một khoảng thời gian.

Tại khu vực Đông Nam Á, Indonesia dẫn đầu với 62 tỷ USD GMV thương mại điện tử năm ngoái, trong khi Thái Lan và Việt Nam mỗi nước ghi nhận 30 tỷ USD. Philippines đạt 20 tỷ USD GMV năm 2024, còn Singapore nhỏ hơn đáng kể với chỉ 8.55 tỷ USD.

Tuy nhiên, con đường chinh phục các thị trường của các công ty Trung Quốc không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Tại Singapore, Bain chỉ ra rằng Lazada của Alibaba đã mất thị phần vào tay đối thủ địa phương Shopee, trong khi tại Mỹ, Amazon và Walmart vẫn giữ vị thế thống trị.

Nếu như PDD, Alibaba và ByteDance chia nhau phần lớn thị trường Trung Quốc, thì tại Mỹ câu chuyện hoàn toàn khác biệt, với dữ liệu của Bain cho thấy các công ty thương mại điện tử không phải Trung Quốc chiếm tới gần 95% thị phần.

Các gã khổng lồ thương mại điện tử Mỹ cũng có sự hiện diện quốc tế đáng kể. Amazon báo cáo doanh thu thuần tại Bắc Mỹ đạt hơn 100 tỷ USD trong quý kết thúc vào ngày 30/06, trong khi doanh số quốc tế là 36.76 tỷ USD – điều này có nghĩa là gã khổng lồ thương mại điện tử Mỹ vẫn đang tạo ra doanh thu thuần cao hơn Alibaba cả ở thị trường nội địa lẫn quốc tế. Amazon dự kiến sẽ công bố báo cáo thu nhập vào ngày 30/10 (giờ địa phương).

Về phần Walmart, công ty ghi nhận 23.7 tỷ USD doanh số trực tuyến tại Mỹ trong quý kết thúc vào ngày 31/07, và 8.3 tỷ USD ở nước ngoài – tăng 22% so với cùng kỳ năm trước, theo tính toán của CNBC.

Vũ Hạo (Theo CNBC)