Cách tỷ phú Masayoshi Son được lòng ông Trump

Cách tỷ phú Masayoshi Son được lòng ông Trump

Với tư tưởng đi ngược giới tinh hoa cùng lịch sử thăng trầm, nhiều lần gây dựng rồi lại đánh mất những khối tài sản khổng lồ, không có gì ngạc nhiên khi Donald Trump và Masayoshi Son lại tâm đầu ý hợp.

Vị tỷ phú Nhật Bản khéo léo vun đắp quan hệ với Tổng thống Mỹ, mở đường cho các thương vụ với OpenAI và Intel – Ảnh: FT montage/Getty Images

Tuy nhiên, 8 tháng qua đã thắt chặt hơn nữa mối quan hệ này, nâng cao tầm quan trọng tài chính đối với cả Mỹ và Nhật Bản, đồng thời tạo ra một kênh ngoại giao không chính thức giữa nhà sáng lập tỷ phú của SoftBank và Tổng thống Mỹ.

Một siêu tổ hợp robot và AI ở Arizona

SoftBank đã trở thành một nhà đầu tư nước ngoài quan trọng ở Mỹ. Tập đoàn Nhật Bản đang gia tăng sở hữu cổ phần OpenAI, đã đầu tư 2 tỷ USD vào Intel và đang nhắm đến việc thâu tóm mảng kinh doanh gia công chip đang gặp khó khăn của gã khổng lồ này. Ý định của Chính phủ Mỹ về việc nắm giữ 10% cổ phần trong Intel, cùng với các kế hoạch đầy tham vọng của SoftBank cho một siêu tổ hợp robot và AI ở Arizona, sẽ càng thắt chặt mối quan hệ giữa hai bên.

Dù làn sóng thâu tóm của ông Son được Washington chào đón và tránh được sự soi xét mà các nhà đầu tư nước ngoài khác phải đối mặt, ông vẫn cần duy trì mối quan hệ với ông Trump nếu muốn thâu tóm thêm các tài sản mang tính vật chất và nhạy cảm chính trị cao hơn.

Thương vụ thâu tóm US Steel đầy gian nan của Nippon Steel,vốn từng bị cựu Tổng thống Joe Biden ngăn chặn, chỉ được ông Trump bật đèn xanh sau khi ông được trao một “cổ phiếu vàng”.

Tổng thống Donald Trump và ông Masayoshi Son tại Nhà Trắng vào tháng 4/2025 – Ảnh: Andrew Harnik/Getty Images

“Tại Washington, với ông Trump và những người xung quanh ông ấy… Masa đã trở thành người mà họ tìm đến khi nói về Nhật Bản”, ông Joshua Walker – Giám đốc điều hành của Japan Society, một tổ chức phi lợi nhuận tập trung vào mối quan hệ Mỹ – Nhật, cho biết.

“Mọi người đều muốn Masa và Nhật Bản thành công, nhưng bất cứ khi nào một mối quan hệ quan trọng như vậy… lại thu hẹp vào chỉ một người, nó có thể trở nên nguy hiểm. Nếu mọi chuyện đổ bể, điều đó có thể gây ra những hệ lụy sâu rộng”, ông nói thêm.

Ông Son đã vun đắp mối quan hệ thân thiết với ông Trump kể từ nhiệm kỳ đầu tiên, với nhiều lần đến thăm Nhà Trắng, trò chuyện trên sân golf và đưa ra những hứa hẹn về việc làm cũng như tuyên bố công khai các khoản đầu tư hoành tráng vốn rất hợp ý nhà lãnh đạo Mỹ.

“Ông Son là một người kiến tạo thương vụ không ngại chơi lớn, không khác mấy so với một nhà phát triển bất động sản tầm cỡ”, một giám đốc điều hành tại Mỹ từng làm việc với cả hai người nhận xét. “Mọi việc ông Trump làm đều có yếu tố thương mại rất lớn: Liệu điều này có tốt cho lợi ích cốt lõi của nước Mỹ không? Masa đã sớm hiểu ra điều đó”.

Những hứa hẹn từ ông Son

Quá trình xây dựng quan hệ của ông Son bắt đầu bằng cam kết đầu tư 50 tỷ USD tại Tháp Trump vào tháng 12/2016. Gần một thập kỷ sau, khi ông Trump tái đắc cử, ông lại hứa hẹn thêm 100 tỷ USD. Vài tuần sau đó, ông chủ SoftBank đã sát cánh cùng Sam Altman của OpenAI và Larry Ellison của Oracle khi ông hứa sẽ dẫn dắt một dự án trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo trị giá 500 tỷ USD có tên mã Stargate.

Từ trái sang, Sam Altman, ông Son và Larry Ellison tại buổi ra mắt Stargate ở Nhà Trắng vào tháng 1/2025 – Ảnh: Jim Watson/AFP/Getty Images

“Ở Mỹ, với tất cả kế hoạch này, thật khó để kìm hãm ông ấy lại”, một người thân cận với vị tỷ phú cho biết.

Những người thân cận với ông Son chia sẻ rằng ông đã học được bài học về sự cần thiết phải gần gũi với quyền lực ở Mỹ để thực hiện tham vọng của mình, bao gồm cả mục tiêu thường được nhắc đến là trở thành người kiến tạo giai đoạn phát triển tiếp theo của nhân loại bằng AI.

“Liệu Masa có còn đầu tư như thế này vào Mỹ nếu ông Trump không ở đó? Tôi cho rằng hầu hết việc này vẫn sẽ xảy ra. Masa nhìn thấy cơ hội đầu tư vào một trong những công ty cơ sở hạ tầng và tiêu dùng lớn nhất thế giới là OpenAI, và cơ hội đầu tư vào cơ sở hạ tầng chip chủ chốt của Mỹ. Tất cả đều nhất quán với chiến lược của ông”, David Gibson, nhà phân tích tại MST Financial, nhận định.

Cho đến nay, các khoản đầu tư của ông Son chưa liên quan đến việc kiểm soát các loại tài sản vật chất chiến lược, tạo ra nhiều việc làm như ngành thép, vốn có thể gây ra phản ứng chính trị. Giới phân tích cho rằng nếu điều đó xảy ra, khả năng SoftBank tạo ra nhiều việc làm cho người Mỹ càng lớn thì ông Son sẽ càng được bảo vệ, ngay cả dưới bất kỳ chính quyền nào sau ông Trump.

Ông Son từng chịu tổn thất khi chính quyền Biden ngăn chặn thương vụ Nvidia mua lại Arm, công ty thiết kế chip của Anh thuộc sở hữu của SoftBank, vào năm 2021. Nếu thành công, thương vụ đó có thể đã đưa tập đoàn Nhật Bản trở thành một trong những cổ đông lớn nhất của Nvidia.

Giá cổ phiếu SoftBank đã tăng hơn 60% trong năm nay. Một số nhà đầu tư mua vào vì thành công của Arm, số khác muốn có sự liên hệ với OpenAI hoặc hy vọng vốn sẽ được hoàn lại thông qua các đợt chào bán công khai dự kiến từ các quỹ Vision Fund.

Giá cổ phiếu của SoftBank đã tăng vọt hơn 60% trong năm nay. Ảnh: Yuichi Yamazaki/AFP/Getty Images

Những nhà đầu tư sẵn sàng bỏ qua những thất bại lớn nhất của ông Son, đáng chú ý nhất là khoản lỗ hàng tỷ USD vào WeWork, cho rằng những thắng lợi lớn nhất của ông quan trọng hơn: Alibaba, Arm, chủ sở hữu TikTok là ByteDance và, họ hy vọng, là OpenAI.

Các nhà đầu tư này cũng được phòng hộ rủi ro bởi mức chiết khấu của Tập đoàn so với giá trị tài sản ròng vẫn ở mức gần 40%, theo báo cáo lợi nhuận gần đây nhất của SoftBank. Điều này có nghĩa là thị trường đang định giá tập đoàn thấp hơn đáng kể so với tổng giá trị tài sản của nó.

Những người hoài nghi cho rằng mức chiết khấu này tồn tại là do khó có thể định lượng những rủi ro từ kế hoạch ông Son đã công bố, bao gồm huy động tài chính cho Stargate. Bản thân OpenAI cũng đang vướng vào các cuộc đàm phán gay go với Microsoft để cho phép công ty này rời khỏi nguồn gốc là một tổ chức phi lợi nhuận – các cuộc đàm phán này sẽ ảnh hưởng đến khoản đầu tư của SoftBank.

Ngày càng có vẻ như các kế hoạch của ông Son sẽ tập trung vào Mỹ, thay vì Trung Quốc, nơi SoftBank vẫn duy trì các mối quan hệ sâu sắc, bao gồm cả cổ phần trong ByteDance.

“SoftBank dường như đã quyết định rằng chúng tôi sẽ đi cùng Hoa Kỳ, không phải Trung Quốc”, David Boling, cựu quan chức thương mại Mỹ và là giám đốc phụ trách thương mại Nhật Bản và châu Á tại Eurasia Group ở Washington, cho biết.

Cầu nối giữa Thung lũng Silicon và Nhật Bản?

Là người gốc Hàn, tốt nghiệp trung học ở California và theo học kinh tế và khoa học máy tính tại Berkeley, ông Son từ lâu đã tự coi mình là cầu nối giữa Thung lũng Silicon và Nhật Bản. Điều đó đã giúp ông đạt được thỏa thuận với Steve Jobs để đưa iPhone đến Nhật Bản vào năm 2008, mang lại cho SoftBank một lợi thế quyết định trong lĩnh vực di động.

Động thái lớn đầu tiên của ông tại Mỹ diễn ra vào năm 2013 với thương vụ mua lại tập đoàn viễn thông Sprint trị giá 22 tỷ USD, thỏa thuận gây lo ngại về an ninh quốc gia nhưng đã được thông qua sau khi ông đồng ý loại bỏ thiết bị của Huawei. Sau đó, sự gần gũi của ông với ông Trump dường như đã mang lại kết quả khi thương vụ sáp nhập của Sprint với T-Mobile được chấp thuận vào năm 2020.

Sự gần gũi đó đang trở thành một mối lo ngại không chỉ với một số nhà đầu tư mà còn với các nhà ngoại giao Nhật Bản. Họ đang thận trọng cố gắng tận dụng tình hình để có lợi cho mình nhưng lại không hài lòng với vị thế “người gác cổng” của ông Son.

“Đôi khi thật khó chịu khi có những cuộc thảo luận diễn ra ở cấp cao nhất mà các quan chức và chính trị gia cấp cao không nhất thiết được thông báo hay tham gia”, một nhân vật ngoại giao cấp cao ở Tokyo cho biết.

Cũng chính người này thừa nhận rằng trong một Nhà Trắng nơi các kênh liên lạc thông thường đã bị phá vỡ hoặc thay đổi, Nhật Bản biết lợi thế của mối quan hệ này vẫn lớn hơn bất kỳ sự khó chịu nào.

“Thế tiến thoái lưỡng nan là nếu ông Son không thân thiết với ông Trump, ông ấy sẽ không hữu dụng”, Kunihiko Miyake, giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Ritsumeikan ở Kyoto và là một cựu nhà ngoại giao Nhật Bản, nói. “Nếu ông ấy quá thân thiết, điều đó lại trở nên nguy hiểm”.

Quốc An (Theo FT)