Người Ấn Độ “than trời” vì thuế quan 50% của ông Trump, nhà máy sa thải hàng loạt

Người Ấn Độ “than trời” vì thuế quan 50% của ông Trump, nhà máy sa thải hàng loạt

Sự im lặng đáng sợ bao trùm xưởng may mặc của N Krishnamurthy tại Tiruppur – một trong những trung tâm xuất khẩu dệt may lớn nhất Ấn Độ.

Tiruppur, nơi đóng góp tới một phần ba lượng hàng may mặc xuất khẩu của Ấn Độ sang các thương hiệu Mỹ, đang chìm trong lo lắng về thuế quan

Chỉ một phần nhỏ trong 200 máy may công nghiệp đang hoạt động khi các công nhân hoàn thành những đơn hàng quần áo trẻ em cuối mùa cho các nhà bán lẻ lớn của Mỹ.

Ở góc phòng, đống mẫu vải cho thiết kế mới đang phủ bụi – “nạn nhân” của thuế quan 50% cao ngất mà Tổng thống Trump áp lên Ấn Độ, có hiệu lực từ ngày 27/08.

Ấn Độ hiện là một trong những nước xuất khẩu lớn vào thị trường Mỹ, với nhiều mặt hàng như may mặc, tôm hay đá quý và trang sức. Tuy nhiên, theo các chuyên gia thương mại, việc Mỹ áp mức thuế cao, cộng thêm khoản phạt 25% vì Ấn Độ mua dầu và vũ khí từ Nga, chẳng khác nào một lệnh cấm vận ngầm đối với toàn bộ hàng hóa xuất khẩu của Ấn Độ sang Mỹ.

Khắp Tiruppur – nơi đóng góp 1/3 trong 16 tỷ USD xuất khẩu may mặc thành phẩm của Ấn Độ cho Target, Walmart, Gap và Zara – đang tràn ngập lo lắng về tương lai.

“Từ tháng 9 trở đi có thể sẽ không còn việc gì để làm nữa”, Krishnamurthy chia sẻ khi các khách hàng đã tạm dừng toàn bộ đơn hàng.

Ông vừa phải tạm hoãn kế hoạch mở rộng và cho nghỉ gần 250 công nhân mới được tuyển trước khi thuế quan được áp đặt.

Thời điểm Mỹ áp thuế càng khiến tình hình trở nên khó khăn hơn, bởi gần một nửa doanh thu thường niên của phần lớn doanh nghiệp xuất khẩu Ấn Độ được tạo ra trong giai đoạn chuẩn bị cho mùa Giáng sinh. Giờ đây, nhiều nhà máy chỉ còn biết trông chờ vào thị trường nội địa và dịp lễ Diwali sắp tới để duy trì hoạt động và tồn tại.

Tại một nhà máy sản xuất đồ lót khác, lượng hàng tồn kho trị giá gần 1 triệu USD dành cho cửa hàng Mỹ đang chất đống không người mua.

“Chúng tôi hy vọng Ấn Độ sẽ ký thỏa thuận thương mại với Mỹ. Toàn bộ chuỗi sản xuất đã đóng băng từ tháng trước. Tôi sẽ trả lương cho công nhân như thế nào nếu tình hình này tiếp diễn?”, Siva Subramaniam – chủ xưởng Raft Garments – lo lắng chia sẻ với BBC.

Với thuế quan 50%, chiếc áo sơ mi Ấn Độ từng bán 10 USD giờ sẽ có giá 16.4 USD với người mua Mỹ – đắt hơn nhiều so với 14.2 USD từ Trung Quốc, 13.2 USD từ Bangladesh hay 12 USD từ Việt Nam.

Ngay cả khi thuế giảm xuống 25%, Ấn Độ vẫn kém cạnh tranh so với các nước châu Á láng giềng.

Để giảm tác động, Chính phủ đã có một số biện pháp như tạm ngừng thuế nhập khẩu nguyên liệu thô và đẩy nhanh đàm phán thương mại với các nước khác để đa dạng hóa thị trường. Tuy nhiên nhiều người lo ngại những động thái này “quá ít, quá muộn”.

“Chúng ta có thể thấy sự chuyển hướng thương mại khi người mua Mỹ chuyển sang Mexico, Việt Nam và Bangladesh”, Ajay Srivastava, Chuyên gia từ Sáng kiến Nghiên cứu Thương mại Toàn cầu, nhận định.

Các nhà máy ở Surat đánh bóng tới 90% số kim cương trên toàn thế giới và nuôi sống gần 5 triệu lao động.

Cách đó 1,200km tại khu xuất khẩu Mumbai, hàng trăm công nhân đang miệt mài đánh bóng và đóng gói kim cương – một phần trong ngành xuất khẩu đá quý và trang sức 10 tỷ USD của Ấn Độ.

Các thương hiệu trang sức ở đây đang lo lắng về tác động của thuế quan lên doanh số tháng 9-10, khi lượng trang sức trị giá 3-4 tỷ USD được vận chuyển đến Mỹ.

Dù các thỏa thuận thương mại mới với Anh và Úc mang lại cơ hội, nhưng nhiều năm nỗ lực xây dựng chỗ đứng tại thị trường Mỹ có nguy cơ “tan thành mây khói” chỉ trong vài tháng, theo lo ngại của Adil Kotwal, đại diện Creation Jewellery – doanh nghiệp xuất khẩu tới 90% sản phẩm kim cương sang Mỹ.

Với biên lợi nhuận mỏng chỉ 3-4%, ngay cả việc áp thêm thuế 10% cũng đã là gánh nặng khó có thể chịu đựng. “Ai có thể hấp thụ được những khoản thuế này? Ngay cả các nhà bán lẻ Mỹ cũng không thể”, Kotwal chia sẻ với BBC.

Kotwal lấy nguyên liệu từ thành phố Surat thuộc bang Gujarat. Tại Surat – trung tâm cắt và đánh bóng kim cương của thế giới – khủng hoảng đã âm ỉ từ lâu do nhu cầu toàn cầu giảm và cạnh tranh từ kim cương nhân tạo. Thuế quan giờ như đòn kết liễu.

Khách hàng Mỹ đã biến mất và các nhà máy từng duy trì sinh kế cho gần 5 triệu người giờ chỉ hoạt động 15 ngày/tháng. Hàng trăm công nhân hợp đồng đã bị cho nghỉ vô thời hạn.

Trong một xưởng đánh bóng kim cương thiếu sáng ở vùng ngoại ô, những dãy bàn làm việc phủ bụi nằm im lìm, bên cạnh đó là những chiếc máy tính hỏng vứt ngổn ngang. “Chỗ này trước kia lúc nào cũng tấp nập,” một công nhân nhớ lại. “Nhưng gần đây nhiều người đã bị sa thải. Chúng tôi thật sự không biết tương lai của mình sẽ thế nào.”

Chủ xưởng, ông Shailesh Mangukia, cho biết trước đây cơ sở của ông có tới 300 công nhân, nhưng nay chỉ còn khoảng 70 người. Sản lượng kim cương đánh bóng hàng tháng cũng lao dốc mạnh, từ 2,000 viên trước kia xuống chỉ còn khoảng 300 viên.

Giá tôm, vốn đã giảm, có thể còn rớt sâu hơn nữa khi mức thuế 50% chính thức có hiệu lực

Lãnh đạo công đoàn địa phương Bhavesh Tank cho biết công nhân trong các nhà máy chế biến thủy sản đang phải đối mặt với tình trạng “lương giảm, nghỉ ép buộc và thu nhập tháng co hẹp”. Không chỉ người lao động, nhiều nông dân nuôi tôm cũng rơi vào thế bí, buộc phải cân nhắc chuyển sang các loại hình nuôi trồng khác để tồn tại.

Ấn Độ hiện là một trong những quốc gia xuất khẩu tôm lớn nhất thế giới, trong đó Mỹ đóng vai trò là thị trường then chốt. Tuy nhiên, mức thuế quan mới do Washington áp đặt đang trở thành đòn chí mạng. Khi cộng thêm các loại thuế liên quan, tổng thuế áp lên tôm Ấn Độ có thể vượt ngưỡng 60%.

Ngay sau khi thông tin được công bố, giá tôm đã giảm từ 0.60–0.72 USD/kg và dự báo sẽ tiếp tục lao dốc khi mức thuế 50% chính thức có hiệu lực. Điều này không chỉ làm xói mòn lợi nhuận của doanh nghiệp mà còn đẩy hàng trăm ngàn lao động và hộ nông dân vào tình thế bấp bênh.

“Đây là mùa cao điểm người mua Mỹ chuẩn bị hàng Giáng sinh và Tết Tây. Nông dân ở đây mới bắt đầu chu kỳ nuôi mới. Thuế quan Trump gây rối loạn lớn. Chúng tôi không thể đưa ra quyết định nào”, nhà xuất khẩu Thota Jagadeesh chia sẻ với BBC.

Các trại giống cho biết đã giảm mạnh sản xuất tôm giống. “Trước đây chúng tôi sản xuất trung bình 100 triệu con tôm giống/năm. Giờ không đạt được 60-70 triệu con”, MS Varma từ trại giống Srimannarayana ở thị trấn Veeravasaram cho hay.

Tất cả có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của nửa triệu nông dân nuôi tôm và 2.5 triệu người gián tiếp – con số đáng lo trong bối cảnh Ấn Độ đang vật lộn với khủng hoảng tạo việc làm kéo dài.

Bế tắc trong đàm phán

Bế tắc trong quan hệ thương mại giữa Ấn Độ và Mỹ tiếp tục kéo dài, khi môi trường đàm phán trở nên căng thẳng hơn trong những tuần gần đây.

Vòng đàm phán dự kiến tổ chức tại New Delhi trong tuần này đã bị hủy bỏ. Trong khi đó, Washington gia tăng chỉ trích New Delhi.

Theo ông Gopal Naddur, Chuyên gia tại công ty tư vấn Asia Group, tương lai các cuộc đàm phán song phương hiện phụ thuộc nhiều vào ưu tiên của chính quyền Trump, không chỉ trong chính sách đối nội mà cả ở những vấn đề liên quan đến Nga và Trung Quốc.

“Đối với các nhà hoạch định chính sách và lãnh đạo doanh nghiệp Ấn Độ, phương châm lúc này sẽ là: Tăng cường tự chủ, đa dạng hóa và không bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào,” ông Naddur nhấn mạnh.

Vũ Hạo (Tổng hợp)